هنگامی که دیگر جریان خون به یک دندان نرسد، می گویند که آن دندان مرده است. مرگ دندان می تواند علل مختلفی داشته باشد برای مثال پوسیدگی دندان و وارد شدن ضربه دو علت رایج مرگ دندان هستند. این مقاله را بخوانید تا به طور کامل درباره علت از بین رفتن دندان، علائم، تشخیص و درمان این مشکل اطلاعاتی بیشتری به دست بیاورید.
دندان مرده چیست؟
دندان انسان از خارج به داخل سه لایه دارد:
- مینا
- دنتین
- پالپ دندان.
لایه اول سخت ترین لایه است که هیچ بافت زنده ای ندارد و لایه های زیرین نرم تر و شامل بافت زنده هستند. پالپ که داخلی ترین لایه است شامل رگ های خونی و اعصاب است. زمانی که پالپ دندان زنده باشد یعنی دندان هم زنده است. اما وقتی پالپ بمیرد یعنی دندان از بین رفته. زمانی که جریان خونرسانی به پالپ قطع شود دیگر هیچکدام از بافت های زنده شامل عصب زنده نخواهند ماند و اینگونه است که دندان می تواند بمیرد. همچنین معمولا زمانی که دندان عصب کشی می شود، با برداشتن اعصاب و پالپ آن، دندان می میرد.
علائم دندان مرده چیست؟
شناسایی دندان مرده همیشه با نگاه کردن به آن آسان نیست. فقط یک متخصص دندانپزشکی قادر به تشخیص این عارضه است بنابراین بسیار بسیار مهم است که به طور منظم به یک دندنپزشک مراجعه کنید تا همواره با هر علامت و شنانه ای، در همان ابتداء امر کار تشخیص و درمان آسانتر باشد.
با این وجود، دو علامت اصلی وجود دارد که نشان میدهد یک دندان مرده یا از بین رفته است. این دو علامت میتواند کار تشخیص را در بسیاری از مواقع راحت کند:
- دندان درد
- و دیگری تغییر رنگ
درد
معمولا زمانی که یک دندان مرده یا در حال مرگ است شخص درد دارد. اما این درد در همه افراد یکسان نیست. بعضی افراد ممکن است درد بسیار کمی را تجربه کنند و برخی دیگر در مقابل ممکن اطت از شدت درد آرام و قرار نداشته باشند. علت این درد می تواند نشان دهنده از بین رفتن بافت عصبی و همچنین افزایش هجوم عفونت به دندان و اطراف باشد. ممکن است از خودتان بپرسید که وقتی عصب میمیرد چطور هنوز درد داریم؟
حتی اگر عصب بمیرد هنوز هم انتهای عصب زنده است و همین انتهای عصبی بسیار حساس در اطراف قسمت بیرونی دندان به نام غشای پریودنتال است که باعث دردناک شدن موضع می شود. فعالیت باکتریها و وجود بقایای عصب مرده یا چرک در داخل حفره دندان فشار زیادی را به غشای پریودنتال وارد می کند که این نیز می تواند به نوبه خود درد را دوچندان کند.
اگر عفونت وجود داشته و زیاد شود، ممکن است به آبسه دندان تبدیل شود و علائم دیگری از جمله موارد زیر را ایجاد کند:
- تغییر مزه دهان
- بوی بد دهان
- ورم لثه و گونه
- ظاهر شدن جوش روی لثه ها
تغییر رنگ
اگر دندان مرده باشد، اغلب تغییر رنگ داده و از حالت سفیدی به رنگ تیره تر می گراید. اغلب دندان هایی که می میرند خاکستری و یا سیاه می شوند. تغییر رنگ معمولاً به این دلیل رخ می دهد که گلبول های قرمز در حال از بین رفتن هستند و حالتی شبیه به کبودی پوست را ایجاد میکنند.
علل مردن دندان یا از بین رفتن آن
دو علت اصلی می توانند دندان مرده را توجیه کنند: یکی پوسیدگی دندان و دیگری وارد ضدن ضربه و آسیب فیزیکی به آن است.
پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان از بیرونی ترین لایه دندان شروع می شود، اما با گذشت زمان می تواند باعث ایجاد حفره هایی شود که به لایه های عمیق تر نفوذ می کنند. در صورت عدم درمان این حفره ها، در نهایت پوسیدگی می تواند به خمیر برسد و مسیری را برای ورود باکتریها به دندان ایجاد کند که در نهایت باعث از بین رفتن عصب می شوند.
حفره و پوسیدگی دندان در مراحل پیشرفته میتواند پاسخ التهابی سیستم ایمنی را برانگیزد که در آن گلبول های سفید برای مقابله با عفونت وارد چرخه تدافعی میشوند اما این سلول ها نیز چندان دوامی در برابر عفونت های شدید ندارند. در نهایت فشار داخل مغز دندان یا ریشه آن افزایش پیدا میکند و به جریان خونرسانی دندان و عصب آسیب میزند که در نهایت پالپ از بین میرود. و درد بسیار شدیدی را تجربه خواهید کررد.
وارد شدن آسیب به دندان
اگر یک ضربه جسمی یا فیزیکی به دندان وارد شود (مانند آسیب ورزشی) عرووق خونرسان دندن میتوانند آسیب دیده و حتی بترکند. اگر خون به بافت نرم دندان نرسد، عصب و سایر بافت های زنده داخل دندان از بین میروند و دندن نیز خواهد مرد.
درمان از بین رفتن و مردن دندان
به دندانی که دچار مرگ شده یا از دست رفته باید خیلی زود واکنش نشان داد. هر چند که به آن نمیتواند درمان گفت، اما باید به موقع آن را درمان کرد زیرا ممکن است باعث بروز درد و سایر عوارض مرتبط دیگر شود. اگر شما فکر میکنید دندانتان از دست رفته یا اصطلاحا مرده است، حتی اگر دردی احساس نمیکنید باید به دندانپزشک مراجعه کنید زیرا ممکن است به زودی درد تجربه کنید. اشعه ایکس اغلب به دندانپزشک در تشخیص دندان مرده کمک می کند و بعد از تشخیص دندانپزشک اقدام به درمان میکند.
دو روش برای درمان دندان مرده وجود دارد:
- کشیدن دندان یا حذف آن
- و عصب کشی یا درمان ریشه
کشیدن دندان
معمولا به افراد گفته میشود در اولین فرصتی که فکر میکنید دارای دندان مرده هستید به دندانپزشک مراجعه کنید. چرا؟ چون ممکن است هنوز دندان زنده باشد و دندانپزشک بتواند آن را ترمیم و احیا کند. اما اگر دیر به مطب مراجعه کرده باشید احتمال مرگ دندن وجود دارد و نمیتوان آن را به هیچ روشی ترمیم کرد. در این مواقع معمولا دندان را میکشند و از دهان خارج میکنند. جای خالی این دندان میتواند مشکلاتی برای شما ایجاد کند بنابراین معمولا آن را با یک جایگزین دندان مانند ایمپلنت دندان، پل دندانی و یا پروتز پر می کنند.
🦷 برایتان سوال است که پل یا بریج دندان چیست؟
عصب کشی و درمان ریشه
دندانپزشکان تا آنجا که بتوانند دندان را نمیکشند و از دهان خارج نمیکنند. بنابارین حتی اگر یک درصد احتمال آن برود که دندان قابل ترمیم است اقدام به درمان ریشه دندان یا روت کانال می کنند تا بتوانند حداقل بافت دندان (حتی اگر دندان مرده باشد) را سالم نگاه دارند و ترمیم کنند.
درمان کانال ریشه با هدف پاکسازی تمام عفونت ها از دندان و ریشه آن انجام می شود. بعد از حذف عفونت ها و تمیز کردن ریشه دندان، ریشه با کمک مواد مخصوصی پر میشود تا بتواند از دندان محافظت کند و آن را سرپا نگاه دارد.
درمان کانال ریشه یک پروسه طولانی است و احتمالا فرد قبل از اتمام درمان باید بیش از یک بار به دندانپزشک مراجعه کند. پس از پاک شدن عفونت، دندانپزشک دندان را به طور دائم دندان را پر می کند. دندان مرده پس از درمان هنوز هم می تواند عملکردی مشابه دندان های سالم و زنده داشته باشد، زیرا هنوز بیشتر دندان (رباط های نگهدارنده دندان) سالم است. با این حال، از آنجا که دندانهای مرده می توانند شکننده تر باشند، ممکن است برای تقویت آن ها از تاج دندانپزشکی اسفاده شود.
مدیریت درد دندان در خانه
در صورتی که دندان مرده دارید یا دندان شما به شدت درد می کند و منتظر مراجعه به کلینیک دندانپزشکی هستید، می‌توانید اقدامات زیر را در منزل انجام دهید:
- استفاده از نوشیدنی‌های گرم را به مدت معینی متوقف کنید، زیرا ممکن است التهاب را تشدید کنند و باعث افزایش درد دندان شود.
- داروهای ضد التهاب بدون نسخه مانند ایبوپروفن (مانند آدویل و موترین) را مصرف کنید تا درد و التهاب دندانتان کاهش یابد.
- اجتناب از مصرف مواد سخت و سفت، زیرا فشار و نیرویی که بر روی دندان اعمال میشود ممکن است به اعصاب آسیب برساند و درد را شدت ببخشد.
- بی‌درنگ به دندانپزشکی مراجعه کنید. درمان خانگی نباید به عنوان جایگزین درمان حرفه‌ای تلقی شود. به جای آن، این روش‌ها را به عنوان اقدامات موقتی انجام دهید تا زمان مراجعه به دندانپزشکی خود را منتظر بمانید.
🦷 مطالعه این مقاله را از دست ندهید: درمان سه سوته دندان درد در خانه
پیشگیری از مردن دندان: چطور باید مانع از مردن و از بین رفتن دندان شد؟
بنیاد بهداشت و سلامت دهان و دندان آمریکا به افراد توصیه می کند که برای مراقبت از دندان ها و پیشگیری از پوسیدگی و در نهایت از بین رفتن دندان ها به نکات زیر توجه کنید:
- مسواک زدن دندان با استفاده از خمیردندان های با کفیتی حاوی فلوراید برای 2 بار در طول شبانه روز (یک بار در طول روز و بار دیگر قبل از خواب)
- نخ دندان کشیدن حداقل یکبار در طول شبانه روز
- استفاده از مسواک بین دندانی یکبار در روز
- اجتناب از مصرف برخی مواد غذایی و نوشیدنی های حاوی قند و شکر زیاد
- اجتناب از جویدن چیزهای سفت و سختی مثل یخ و امثال آن
- استفاده از گارد و محافظ دندان (اگر در طول ب دندان قروچه میکنید)
- استفاده از پلاک مخافظ دندان یا ضربه گیر اگر ورزش سنگین و پرخطر نجام میدهید که احتمال وارد شدن آسیب به فک و دندان وجود دارد
- انجام معاینات منظم دندانپزشکی (حداقل هر 6 ماه یکبرا و حداکثر هر 1 سال 1 بار)
آبسه دندان؛ از علت تا روش درمان فوری آن
با سریع ترین روش های سفید کردن دندان آشنا شوید
درمان سه سوته دندان درد؛ چطور ممکن است؟
