جینجویت یا ژینژیویت چیست و چگونه باید از آن پیشگیری کرد؟

جینجیویت به معنی التهاب لثه است که تحت عنوان ژینژیویت نیز شناخته می شود. این وضعیت معمولا زمانی اتفاق  می افتد که پلاک دندان و باکتری ها در خط لثه (جایی که دندان به لثه متصل می رسد)  تجمع پیدا کنند و به دلیل فعالیت باکتری های داخل دهان باعث تحریک و حساسیت بافت لثه می شوند. التهاب لثه معمولا یک شکل غیر مخرب از بیماری لثه است که اگر درمان نشود می تواند به پریودنتیت گسترش یافته و در نهایت منجر به از بین رفتن بافت دندان شود.

آشنایی با انواع بیماری ژینژیویت

به طور کلی ما دو نوع مختلف از این بیماری را سراغ داریم:

• التهاب لثه ناشی از پلاک دندان: این وضعیت می تواند در اثر پلاک، عوامل سیستمیک، داروها یا سوء تغذیه ایجاد شود.
• ضایعات ژینژیوال غیر پلاکی: این مورد نیز می تواند توسط یک باکتری، ویروس یا قارچ خاصی ایجاد شود. همچنین ممکن است در اثر عوامل ژنتیکی، شرایط سیستمیک (از جمله واکنشهای آلرژیک و بیماریهای خاص)، زخمها یا واکنش به جسم خارجی مانند پروتز، ایمپلنت دندان یا ارتودنسی دندان ایجاد شود. بعضی اوقات هم ممکن است دلیل خاصی پشت این عارضه نباشد.

علل جینجیویت

شایع ترین علت التهاب لثه، تجمع پلاکهای باکتریایی بین دندان ها و اطراف آن ها است. پلاک می تواند باعث تحریک پاسخ سیستم ایمنی بدن شود. این کنش و واکنش ها در سطح لثه در نهایت می تواند منجر به تحلیل و از بین رفتن بافت لثه شود. همچنین ممکن است منجر به عوارض بعدی از جمله از بین رفتن دندان یا از دست رفتن دندان شود.

کمی درباره پلاک دندان و نقشش در ایجاد التهاب لثه

پلاک دندان یک ساختار معمول است که به طور طبیعی روی دندان ها جمع می شود. این پلاک ها نتیجه فعالیت باکتری های داخل دهان است. زمانیکه این باکتری ها در داخل دهان از غذایی که نا می خوریم تغذیه می کنند، همراه با مواد موجود در بزاق دهان اقدام به تشکیل پلاک می کنند. اگر یک ساعت بعد از غذا خوردن مسواک بزنید و نخ دندان بکشید معمولا پلاک های ایجاد شده از بین می روند اما اگر چنین نکنید، پلاک ها حتی سخت تر هم خواهند شد و تبدیل به جرم می شوند

فعالیت خود باکتری ها می تواند برای میکروارگانیسم ها و ساختارهای مفید دهان شما مضر باشند و پلاک دندان هم نقش بسیار مهمی در فرسایش مینای دندان و پوسیدگی دندان ایفا می کند. اگر از همان ابتدا به فکر از بین بردن این باکتری ها و رعایت بهداشت دهان و دندان نباشید به ترتیب پلاک، تارتار، التهاب لثه، عفونت لثه، پوسیدگی دندان، عفونت استخوان و سایر مشکلات دیگر اتفاق می افتد. (از جمله بیماری های قلبی و عروقی)

سایر علل و عوامل خطر ژینژیویت

• تغییرات هورمونی: این مشکل ممکن است در دوران بلوغ، یائسگی، چرخه قاعدگی و بارداری رخ دهد. لثه با این تغییرات ممکن است حساس تر شود و با خطر التهاب مواجه شوند.
• برخی از بیماری ها: سرطان، دیابت و HIV بیشتر منجر به ژینژیویت  میشوند.
• مصرف بعضی داروها: سلامتی دهان ممکن است تحت تأثیر برخی داروها دچار تغییراتی شود به خصوص اگر جریان بزاق کاهش یابد. برخی از داروهای ضد آنژین میتوانند چنین تاثیری روی لثه داشته باشند.
• سیگار کشیدن: افراد سیگاری در مقایسه با افراد غیر سیگاری بیشتر دچار التهاب لثه می شوند.
• افزایش سن و سال : خطر ابتلاء به ژینژیویت با افزایش سن بیشتر می شود.
• رژیم غذایی ناسالم و یا فاقد برخی مواد ضروری: به عنوان مثال ، کمبود ویتامین C با بیماری لثه مرتبط است.
• سابقه خانوادگی: کسانی که والدینشان با التهاب لثه مزمن و مکرر روبرو میشوند نیز احتمال دارد بیشتر دچار جینجیویت شوند.

نشانه ها و علائم ژینژیویت

علائم جینجویت کدامند؟

علائم التهاب لثه شامل قرمز شدن و تورم لثه ها است. معمولا افرادی که به این وضعیت دچارند حین مسواک زدن با خونریزی از بافت لثه مواجه میشوند. اگر اشخاص مبتلا به خوبی به بهداشت دهان و دهان خود رسیدگی کننده می توانند ژینژیویت را به خوبی درمان کنند. برای مثال می توانند با ساده تریم قوانین رعیات بهداشت دهان و دندان مانند مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به خوبی از پس این مساله بر بیایند. استفاده از یک دهانشویه با کیفیت نیز می تواند در کنار این موارد به درمان این وضعیت کمک کند.

در اغلب موارد، این عارضه ملایم است و چندان علائم شدیدی ندارد هب همین جهت ممکن است برخی افراد به آن توجهی نکنند. اما باید به این نکته توجه کنید که ژینژیویت یک مشکل جدی است و اگر به آن توجه نشود میتواند به شکل جدی تر بیماری لثه منجر شود که واقعا برایتان مشکل ساز خواهد شد.

سایر علائم و نشانه های قابل توجه این عارضه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• حساسیت و درد لثه حین لمس
• بوی بد دهان
• عقب نشینی لثه
• نرم شدن بافت لثه

تشخیص جینجیویت

یک دندانپزشک یا متخصص بهداشت دهان و دندان برای تشخیص این عارضه به دنبال تشخیص پلاک و تارتار در اطارف دندان ها میگردد. متخصصان معمولا در کنار این علائم به دنبال نشان ها های بیماری پریودنتیت میگردند تا ببینند آیا بیماری گسترش یافته یا خیر. آن ها ممکن است برای اینکار از اشعه ایکس کمک بگیریند و یا اینکه از یک پروب پریودنتال جهت اندازه گیری عمق جیب پریودنتال را اندازه گیری کنند.

ژینژیویت چه تفاوتی با پریودنتیت دارد؟

• پریودنتیت یک مرحله پیشرفته ‌تر از ژینژیویت است و به عنوان التهاب لثه و پایه‌ های دندان (پریودنتیوم) توصیف می‌ شود.
• در این بیماری علاوه بر التهاب لثه، آسیب به پایه‌های دندان و بافت‌های پشتی لثه نیز وارد می‌ شود که می‌ تواند منجر به خروج دندان و آسیب به بافت‌ های عمیق‌ تر گردد.
• اگر پریودنتیت به مراحل پیشرفته‌ تری برود، می‌ تواند به از دست دادن دندان‌ ها منجر شود.
• پریودنتیت اغلب به علت تجمع باکتری‌ ها ناشی می‌ شود.

در هر صورت، در صورتی که به هر کدام از این بیماری‌ ها مبتلا شوید، مهم است که به بهداشت دهانی خود توجه کنید و از دندانپزشک خود برای تشخیص و درمان مناسب مشورت بگیرید تا از تعداد دندان‌ها و سلامت دهانتان مراقبت کنید.

درمان التهاب لثه

اگر در این خصوص تشخیص زود هنگام و صد البته  درمان به موقع صورت بگیرد لثه می تواند به حالت سالم و سابق خود برگردد. روند درمان می تواند توسط یک متخصص دندانپشکی و همچنین در خانه صورت بگیرد.

مراقبت و درمان حرفه ای دندانپزشکی برای التهاب لثه

• دندانپزشک در مطب خود برای درمان جینجویت اقدام به برداشتن و حذف پلاک و تارتار میکند. به این فرآیند اسکیلینگ دندا گفته میشود. این پروسه می تواند کمی ناراحت کننده باشد، به خصوص اگر ساختار تارتار گسترده باشد و اینکه لثه ها بسیار حساس باشند.
• بعد از اسسکیلینگ متخصص دندانپشکی با دقت و کامل درباره اهمیت بهداشت دهان و دندان و نحوه صحیحی مسواک زدن و یا نخ دندن کشیدن با شما صحبت خواهد کرد و به شما تاکید توصیه میکند به طور منظم به تمام دستورالعمل های پیشگیری دندانپزشکی عمل کنید.
• اگر دندانپزشک تشخیص دهد که در رابطه با هماهنگی و تراز دندان های شما مشکلی وود دارد و برای مثال دندان ها کج هستند و یا اینکه بینشان فاصله وجود دارد و … شما را به یک متخصص دندانپزشکی دیگر (متخصص ارتودنسی) ارجاع میدهد. چرا؟ چون این مشکلات مانع از رسیدگی ببه بهداشت دهان و دندان میشوند و روند تمیز کردن دندان ها را با دشواری مواجه میکنند. علاوه بر این میتوانند خطر پوسیدگی دندان را به شدن افزایش دهند.

مراقبت از التهاب لثه در خانه

در خصوص درمان جینجویت در خانه به افراد توصیه می شود که:

• حداقل دو بار در روز مسواک بزنند.
• از مسواک برقی استفاده کنند
• حداقل یک بار در روز دندان نخ دندان استفاده شود
• به طور مرتب دهان را با دهانشویه ضد عفونی کنند

عوارض التهاب لثه

درمان به موقع جینجویت و پیروی از دستورالعمل های متخصص بهداشت دندان به طور معمول می تواند از بروز عوارض جلوگیری کند. اما، بدون درمان، بیماری جینجویت لثه می تواند به سایر بخش های بافت لثه، دندان و استخوان گسترش یابد و بر آن تأثیر بگذارد.

عوارض این بیماری میتواند شامل موارد زیر باشد (در صورت عدم درمان):

• آبسه یا عفونت در لثه یا استخوان فک
• پریودنتیت، یک وضعیت جدی تر که می تواند منجر به از بین رفتن استخوان و دندان شود
• التهاب لثه مزمن و مکرر

مطالعات متعددی بیماریهای لثه مانند پریودنتیت را به بیماریهای قلبی عروقی از جمله: حمله قلبی یا سکته مغزی مرتبط كرده است. در گزارش های دیگر بین بیماری لثه و خطر ابتلاء به بیماری های ریوی نیز شواهدی به چشم میخورد.