ارتودنسی کودکان اولین چیزی است که والدین با مشاهده ناهنجاری هایی در دندانها و فکین کودک خود، به سراغ آن می روند. اگر کودک شما دندان های نامرتبی دارد و فکر می کنید علاوه بر اصلاح طرح لبخند، در گفتار، جویدن و سایر عملکردهای دهانی اش مشکل خاصی وجود دارد، حتما این مقاله را بخوانید. این صفحه شامل اطلاعاتی درباره انواع نامرتبی دندانی و ناهماهنگی فکی در خردسالان، نحوه تشخیص این مشکلات، بهترین زمان برای ارتودنسی کودکان، فواید درمان به موقع، عوارض عدم درمان، نحوه درمان و سرانجام هزینه ارتودنسی در کودکان است. خواندن این مقاله برای والدین مسئول و دلسوزی که به فکر سلامتی دهان و دندان کودکان خود هستند خالی از لطف نیست.
ارتودنسی دندان چیست؟
قبل از اینکه بخواهیم درباره درمان ارتودنسی کودکان بخوانیم، بهتر است یک تعریف ساده و اولیه از درمان ارتودنسی داشته باشیم:
“ارتودنسی یک رشته تخصصی در دندانپزشکی است که به تشخیص، پیشگیری، مدیریت، درمان ناهماهنگی ها و نامنظمی های دندان ها و فک ها می پردازد.”
به عبارت ساده و عامیانه تر، ارتودنسی به صاف شدن دندان های کج، نامرتب و شلوغ می پردازد و همه دندان ها را در موقعیت نرمال و طبیعی خود قرار می دهد.
بهترین سن شروع ارتودنسی کودکان چه سنی است؟
متخصصان ارتودنسی بر این باورند که بهترین سن برای آغاز مداخلات ارتودنسی در کودکان، سن 7 سالگی است. البته ممکن است کودک کمی زودتر یا کمی دیرتر به آغاز مداخلات نیاز داشته باشد. اما با توجه به بسیاری از عوامل (که در ادامه توضیح داده شده اند)، بهترین سن همین 7 سالگی است.
چرا بهتر است در سن 7 سالگی درمان ارتودنسی را شروع کنیم؟
هدف بزرگ ما در ارتودنسی کودکان، درآمدن دندان های دائمی در موقعیتی درست و هماهنگ است. بنابراین عمده کاری که ما متخصصان انجام می دهیم، مدیریت رویش دندان های دائمی است. ما درمان ارتودنسی را زمانی آغاز می کنیم که اغلب دندان های شیری افتاده باشند (متعاقباً اغلب دندان های دائمی از لثه در آمده باشند). از آنجا که در سن 7 یا 8 سالگی بیشتر دندان های شیری افتاده اند، بهترین سن برای مدیریت رویش دندان های دائمی و برطرف کردن مشکلات ارتودنسی همین سن 7 سالگی است که به آن ارتودنسی پیشگیری گفته می شود.
آیا همه کودکان نیاز به درمان ارتودنسی دارند؟
خیر! همه کودکان لزوماً نیاز به درمان های ارتودنسی ندارند. اگر شما به عنوان والدینِ کودک، مشکلات مال اکلوژن (ناهماهنگی بین فکی و دندانی) و سابقه خانوادگی این مشکلات را ندارید، احتمالا کودک شما نیازی به مراجعه جهت درمان نداشته باشد. اگر کودک، رفتار و عادات نامناسبی مانند میکدن انگشت شست یا تنفس دهانی و … ندارد، به احتمال بسیار زیاد هیچوقت نیازی به مراجعه پیدا نمی کند. علاوه بر این، اگر خودتان یا اطرافیان یا دندانپزشک کودک شما، مشکل خاصی در رویش دندان ها و ظاهر دهان و دندان کودکتان نمی بینید، باز هم نیازی به درمان احساس نمی شود.
مشکلات مهم ارتودنسی کودکان کدامند؟
مهم ترین مشکلاتی که در اغلب کودکان در سنین پایین دیده می شود عبارتند از:
- کج بودن یک یا چند دندان
- دیر یا زود درآمدن دندان های دائمی (که در این دو وضعیت دندان ها کج می شوند)
- ازدحام یا شلوغی دندان ها (اورکراودینگ)
- وجود فاصله بین دندان ها (فاصله بیش از 0.5 میلی متر)
- وجود فاصله بین دندان های بالا و پایین (در جلوی دهان) حین بسته بودن دهان کودک
- جلوزدگی بیش از حد فک بالا نسبت به فک پایین (با نام اوربایت شناخته می شود)
- جلوزدگی فک پایین نسبت به فک بالا (با نام آندربایت شناخته می شود)
- قرار گرفتن دندان های بالا پشت دندان های پایین، در یک طرف فک که به آن کراس بایت گفته می شود
علت اصلی بروز مشکلات ارتودنسی چیست؟
اغلب مال اکلوژن ها و مشکلات ارتودنسی کودکان مستقیما مقصری جز ژنتیک و وراثت ندارند. به عبارتی بدون اینکه کودک کوچک ترین تقصیری داشته باشد و صرفا به جهت اینکه این وضعیت را به صورت ژنتیکی به ارث برده است، به کج شدن دندان ها یا مشکلات فکی دچار می شود. برای مثال اگر خودتان یا همسرتان یکی از مشکلات بالا را دارید، احتمال زیاد کودک شما هم مشکل یا مشکلات مشابه شما را تجربه خواهد کرد. خود کودک نیز می تواند در بروز این مشلات نقش داشته باشد. برای مثال عادات نامناسب کودکی مانند مکیدن بیش از حد انگشت، پستانک یا سایر اشیاء دیگر می تواند به مرور زمان مشکل ساز شود. تنفس دهانی، رفلاکس بلع نادرست، وارد شدن ضربه به دندان کودک و … نیز می توانند باعث بروز چنین مشکلات ارتودنسی در کودکان شوند.
🦷 شاید این مطالب هم به دردتان بخورد:
از کجا باید متوجه شوم که کودک من نیاز به ارتودنسی دارد؟
تشخیص اینکه آیا کودک نیاز به ارتودنسی در سن پایین دارد یا خیر از طریق روش های زیر امکانپذیر است:
تشخیص با کمک دندانپزشک کودکان
بهتر است والدین بعد از رویش اولین دندان های شیری (در سن 6 ماهگی)، در خصوص مراقبت از دندان های شیری از کمک دندانپزشک اطفال استفاده کنند. این کمک گرفتن ها می تواند به صورت جلسات ویزیت دوره ای انجام شود و تا درآمدن بیشتر دندان های دائمی ادامه داشته باشد. چنانچه هر مشکلی در خصوص هماهنگی دندان ها و فکین کودک وجود داشته باشد، دندانپزشک به شما اطلاع خواهد داد و در صورت لزوم شما را به یک متخصص ارتودنسی کودکان ارجاع می دهد.
تشخیص بر اساس مسائل ارثی و ظاهری
علاوه بر این، کودکانی که نیاز به درمان و مداخله ارتودنسی دارند، (به دنبال مشکلاتی که در بخش قبل خواندید و دیدید) معمولا علائم مشخصی دارند، که می توان آن ها را حتی بدون مراجعه به متخصص ارتودنسی تا حدودی تشخیص داد. به جز این، اغلبِ مشکلاتِ ارتودنسی، ریشه در وراثت و مسائل ژنتیکی دارند و باعث می شوند کودکانی که والدینشان مشکلات ذکر شده را داشته اند، از گزند این معضلات در امان نباشند. به دنبال مشاهده هرگونه ناهماهنگی، نامنظمی یا عدم تراز در دهان و دندان فرزندان و همچنین علائم زیر، کودکان خود را به یک متخصص ارتودنسی خوب نشان دهید.
درمان ارتودنسی در کودکان بر عهده چه کسی است؟
متخصص ارتودنسی یا ارتودنتیست به دندانپزشکی گفته می شود که پس از اتمام دوره دندانپزشکی عمومی، به مدت حدود 3 الی 4 سال دیگر به صورت تخصصی دوره های مربوط به ناهنجاری های فک و دندان را می گذراند. ارتودنتیستی که بیشتر در حوزه کودکان به کسب تجربه پرداخته و به درمان ناهنجاری های دندانی کودکان می پردازد، متخصص ارتودنسی کودکان گفته می شود.
14 علامتی که نشان می دهد کودک شما به مداخله متخصص ارتودنسی نیاز دارد
- افتادن زودتر از موعد دندان های شیری یا دیر درآمدن دندان های دائمی
- مشکل در جویدن غذا
- تنفس دهانی
- صدا دادن فک های کودک حین صحبت کردن یا جویدن
- مشکلات گفتاری
- گاز گرفتن مداوم لب ها و بخش داخلی لپ ها
- آسیب دیدن مزمن لثه ها
- پوسیدگی دندان کودکان (با وجود مسواک زدن، نخ دندان کشیدن یا استفاده از دهانشویه ها که نشان دهنده شلوغی و کج بودن دندان ها است)
- عدم تعادل صورت
- دندان قروچه
- غیرطبیعی بودن ظاهر
- سردرد، گوش درد و بعضا درد در مفاصل فکی
- داشتن سابقه خانوادگی هر کدام از مشکلات ارتودنسی
- وارد شدن آسیب به دندان ها، فک و صورت در نتیجه تروما، صدمه و آسیب فیزیکی به کودک
🦷 مطالعه این مطلب را فراموش نکنید: لیست بهترین متخصص ارتودنسی در تهران (لیست 5 تایی دندانه)
به خاطر این 11 دلیل، به فکر ارتودنسی کودکان خود را سنین پایین باشید!
با تشخیص به موقع مشکلات ارتودنسی کودکان، می توان خیلی زود درمان را شروع کرد. اینکار باعث توقف مشکلات نام برده در بخش های قبل می شود و مدت زمان درمان ارتودنسی را نیز کاهش می دهد. با ارتودنسی اولیه، به راحتی می توان به کودک کمک کرد که:
- به خوبی غذا بجود.
- به خوبی صحبت کند.
- به خوبی نفس بکشد.
- دندان های هماهنگ، صاف و یک دست داشته باشد.
- اعتماد به نفسش به مراتب و به نسبت قبل از درمان افزایش یابد.
- بهتر دوست پیدا کند.
- تعاملات اجتماعی بیشتری داشته باشد.
- بهتر و با زحمت کمتری به بهداشت دهان و دندان رسیدگی کند.
- سلامت عمومی باتری داشته باشد.
- از پوسیدگی دندان و سایر مشکلات احتمالی ناشی از ناهماهنگی دندان ها پیشگیری کند.
- لازم نباشد که در آینده هزینه گزافی برای درمان ارتودنسی پرداخت کند.
عواقب عدم ارتودنسی کودکان در سنین پایین
عدم توجه به مشکلات ارتودنسی و پشت گوش انداختن راه حل هایی که متخصص ارتودنسی کودکان پیش پای شما می‌گذارد، باعث می شود که سیر رشد کودک، این مشکلات بیشتر شود. در این صورت عوارض، خطرات و مشکلات متعدد دیگری برای کودکان به وجود خواهد آمد. در صورتی که عدم هماهنگی دندان ها و فک کودکان به موقع برطرف نشود یا پشت گوش انداخته شود، مشکلات بیشتر و شدیدتر می شوند. برای مثال اگر دندان های کودک کج هستند، در آینده بیشتر کج می شوند. همین مشکل کافیست تا کودک در آینده با مشکلات زیر و یا احتمال بدتر شدن آن‌ها روبرو شود:
- پوسیدگی دندان ها
- بیماری های لثه (شامل جینجویت، پریودنتیت و …)
- از دست رفتن دندان ها
- مشکلات تنفسی
- کاهش اعتماد به نفس
- و …
مشکلات ارتودنسی در کودکان چگونه برطرف می شوند؟
طی یک مقاله با عنوان (همه چیز درباره درمان ارتودنسی دو مرحله ای) به صورت مفصل به نحوه درمان ارتودنسی کودکان در 2 مرحله پرداخته ایم. اگر مایلید به آن صفحه مراجعه کنید و اگر نه، به طور خلاصه هر دو مرحله را برای شما در این بخش توضیح خواهیم داد.
مرحله اول ارتودنسی
این مرحله معمولاً زمانی شروع می شود که کودک بین 7 تا 12 سال سن دارد. این محدوده سنی معمولا تحت عنوان سنین رشد شناخته می شود. هدف اصلی ما از انجام این مرحله کمک به رشد استخوان های فک است. در واقع ما می خواهیم کاری کنیم که فک ها به خوبی رشد کنند و پهنای آن ها نیز مناسب باشد. این کار باعث می شود که فضا برای رشد دندان های دائمی فراهم شود. برای این مراحل، از دستگاه های کمک گرفته می شود. وسیع کننده‌های کام و فضا نگهدارها مهم ترین دستگاه های ارتودنسی بکار رفته در مرحله 1 ارتودنسی کودکان هستند. به فاز اول درمان معمولا ارتودنسی پیشگیرانه گفته می شود.
در فاز 1 چه مشکلاتی برطرف می شوند؟
درمان ها در فاز 1 می توانند به تصحیح موارد زیر کمک کنند:
- عاداتی مانند مکیدن شست و یا وارد کردن فشار با زبان به دندان های جلو
- مشکلات راه های هوایی و تنفس دهانی
- اوربایت عمیق، کوچک بودن فک و کراس بایت
- شلوغی دندان ها ناشی از کوچک بودن فک
- عدم رشد کافی یا مناسب فک (مشکل در رشد فک)
مدت زمان مرحله 1 ارتودنسی چقدر است؟
این مرحله ارتودنسی ممکن است بین 9 تا 18 ماه طول بکشد و مرحله 2 درمان را بسیار آسان تر می کند. به عبارت دیگر انجام این مرحله، به کودک شما کمک می کند که برای مدت زمان کمتری بریس ارتودنسی (همان سیم کشی دندان که به صورت عامیانه استفاده می شود) نیاز داشته باشد.
فاز دوم ارتودنسی کودکان
زمانی که تمام دندان های دائمی درآمده باشند و یا آخرین دندان های دائمی در حال جوانه زدن باشند، کار درمان مرحله دوم را آغاز می کنیم. ما در این فاز با کمک دستگاه های ارتودنسی ثابت و متحرک، تمام آنچه که در فاز اول انجام داده ایم را کامل کرده و تمام دندان ها را منظم و یک دست می کنیم. مدت زمان ارتودنسی در این مرحله معمولا از چند ماه تا چندسال متغیر است.
هزینه ارتودنسی کودکان چقدر است؟
این سوال را بارها مراجعان و والدین از ما پرسیده اند. حقیقت این است که نمی توان بدون معاینه فیزیکی و بررسی با تصاویر اشعه ایکس، درباره هزینه ارتودنسی کودکان به طور دقیق اظهار نظر کرد. اما ما مقاله ای با عنوان ” هزینه ارتودنسی” نوشته و در آن یک جدول درج کرده ایم که تمام هزینه ها را پوشش داده است. اگر مایلید درباره هزینه انواع روش ارتودنسی مطلع شوید حتما سری به این صفحه بزنید.
آبسه دندان؛ از علت تا روش درمان فوری آن
با سریع ترین روش های سفید کردن دندان آشنا شوید
درمان سه سوته دندان درد؛ چطور ممکن است؟
