دندان مصنوعی؛ انواع دندان مصنوعی، مزایا و معایب آن

یکی از روش های جایگزین کردن دندان های از دست رفته استفاده از دندان مصنوعی است. از آنجا که امکان خارج کردن دندان های مصنوعی از دهان وجود دارد، بنابراین آن را به اسم پروتز دندان متحرک هم می شناسند. پروتزهای دندان به طور سفارشی و مختص هر فردی ساخته می شوند. با اینکه دندان های مصنوعی ظاهری شبیه به دندان طبیعی دارند و امکان خوردن اکثر غذاها با آنها وجود دارد، اما به هیچ عنوان نمی توانند جای دندان های طبیعی انسان را بگیرند مگر اینکه توسط ایمپلنت در جای خود ثابت شوند.

ما در این مقاله از دندانه به عنوان یکی از تخصصی ترین مجله های دندانپزشکی قصد داریم درباره انواع پروتز دندان، روش های مراقبت از دندان های مصنوعی و قیمت آن صحبت کنیم؛ با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.

دندان مصنوعی ثابت چیست؟

پروتز دندان یا دندان مصنوعی ثابت و یا روکش دندان، توسط پایه ای به لثه متصل می شود و خود شخص قادر به خارج کردن پروتز از دهان نیست.

دندان مصنوعی ثابت به صورت تکی برای یک دندان از دست رفته یا چند تایی هم ساخته می شود. البته لازم است به این نکته توجه داشته باشید که در صورتی که شما یک دندان هم از دست داده باشید نوع چندتایی پروتز برای شما ساخته می شود و در این حالت پروتز به دو دندان مجاور متصل می شود و باید در این حالت دو دندان کناری تراشیده شوند. یا می توانیم از ایمپلنت استفاده کنیم که نیازی نباشد به دندان های کناری آسیبی زده شد.

از جمله مزایای پروتزهای دندان ثابت عبارتند از:

• در زمان بسیار کوتاهی آماده می شوند.
• هزینه پروتز دندان ثابت از هزینه ایمپلنت دندان کمتر است.
• افرادی که نمی توانند جراحی ایمپلنت انجام دهند روکش دندان گزینه مناسبی است.
• ماندگاری آنها در صورتی که دندانپزشک به خوبی آن را متصل کند و شما نیز در انجام مراقبت های لازم دقت کنید نسبتا خوب است.

از جمله معایب پروتزهای دندان ثابت عبارتند از:

• حتما باید دندان های کناری دندان های دست رفته تراشیده شوند.
• پوسیدگی دندان های زیر روکش قابل تشخیص نیست مگر اینکه فرد دندان درد داشته باشد و یا روکش دندان خارج شود.
• پوسیده شدن دندان ها در برخی مواقع باعث از دست رفتن دندان های پایه می شود.

دندان مصنوعی متحرک چیست؟

پروتز دندانی که امکان خارج کردن آن از دهان توسط خود بیمار وجود دارد، پروتز دندان متحرک نام دارد که به صورت تکی، چندتایی یا کامل موجود است. نوع تکی این پروتزها به صورت موقت قابل استفاده هستند و چندان ارزش درمانی ندارند و در صورت استفاده طولانی مدت منجر به آسیب هایی به بافت لثه و سایر دندان ها می شود.

در نوع چندتایی این پروتزها نیز اصولا توسط قلاب هایی به دندان های کناری متصل می شوند که چنانچه قلاب ها به خوبی تمیز نشوند ممکن است باعث پوسیده شدن دندان های مجاور شود.

نوع کامل این پروتزها نیز که به آن دست دندان هم گفته می شود، زمانی استفاه می شود که فرد کلیه دندان های خود را از دست داده باشد. می توان از ایمپلنت ها برای افزایش گیر این نوع پروتز نیز استفاده کرد. رعایت بهداشت دهان و دندان نیز بسیار حائز اهمیت است.

علائم نیاز به دندان مصنوعی

بیشتر مردم فکر می کنند که دندان مصنوعی فقط یک ضرورت برای افراد مسن است. بنابراین شاید اگر بدانید که هر روز افراد بیشتری (حتی افراد میانسال و جوان) به خاطر از دست دادن انواع دندان خود از (دندان مصنوعی) استفاده می کنند رو به افزایش است. در حقیقت، پیش بینی می شود که دست کم در کشور امریکا (که میزان رسیدگی به بهداشت دهان و دندانشان بسیار بالا و جدی است) تا سال 2022 تعداد بزرگسالان نیاز به دندان مصنوعی دارند به 37.9 میلیون نفر برسد.

در ادامه با 5 علامت که نشان می دهد شما نیاز به دندان مصنوعی دارید آشنا خواهید شد:

دیگر به دندانپزشک مراجعه نمی کنید

در سنین بالا حداقل دو بار مراجعه به دندانپزشک برای تضمین سلامت دهان و دندان ضروری است. زیرا اینکار از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند. با این حال بسیاری از افراد در سنین بالا دیگر تمایلی به مراجعه به مطب دندانپزشک ندارند. در چنین شرایطی مشکلات دهان و دندان که خواه یا ناخواه با افزایش سن بیشتر خود را نشان میدهند شدید پیدا میکنند و احتمال از دست رفتن دندان ها بیشتر می شود.

هر شش ماه یکبار، مراجعه به دندانپزشک به شما اطمینان می دهد که هر مشکلی را قبل از جدی شدن تشخیص داده و ترمیم کنید. همین باعث میشود تا آخر عمر دندان های طبیعی خود را حفظ کنید. اما اگر مراجعه نکنید احتمالا خیلی زود نیازمند دندان مصنوعی خواهید شد.

از دست دادن دندان ها

در صورت از دست دادن دندان (چه به دلیل پوسیدگی دندان و یا آسیب دیدگی) ایمپلنت دندان و دندان مصنوعی منطقی ترین جایگزین است. بر اساس شرایط شما ممکن است به دندان مصنوعی کامل یا جزئی نیاز داشته باشید.

از دست دادن دندان به دلیل بیماری لثه (جنجویت یا پریودنتیت) و پوسیدگی دندان قابل اجتناب است. بنابراین اگر می خواهید نیازمند دندان مصنوعی نباشید حتما از دندان های خود مراقبت کنید. ولی اگر به دلیل آسیب دیدگی و یا هر مساله دیگری دندان های خود را از دست داده اید، نگران نباشید. یک دست دندان مصنوعی پارسیل یا دندان مصنوعی ثابت می تواند از جابجایی دندان های سالم و باقی مانده شما به سمت جای خالی دندان از دست رفته جلوگیری کند.

فاصله بین دندان های شما زیاد شده است

ایجاد فاصله زیاد مابین دندان ها می تواند منجر به کج شدن آن ها شود. جابجایی و کج شدن دندان ها (مخصوصا اگر چند دندان خود را از دست داده باشید) میتواند تاثیر منفی روی استخوان فک بگذارد.

جابجایی دندان ها می تواند منجر از بین رفتن استخوان به دلیل بیماری لثه باشد.  نبود حتی یک دندان میتواند باعث شود که استخوان خیلی زودتر تحلیل برود که این برای سلامتی شما اصلا خبر خوبی نیست. با جایگزین کردن دندان با ارزانترین روش جایگزین دندان یعنی دندان مصنوعی میتواند به سادگی شما را از آسیب به استخوان مصون کند.

شما مشکل گفتاری (ادای صحیح کلمات) و یا مشکل جویدن دارید

ممکن است احساس کنید که از دست دادن چند دندان لزوماً به معناینیاز به دندان مصنوعی یا ایمپلنت دندان نیست. زیرا با خود فکر خواهید کرد که شما می توانید با وجود مقدار کمی فاصله بین دندان ها همچنان به صورت عادی زندگی کنید.

با این حال، از دست رفتن دندان مخصوصا در جلوی دهان می تواند بر گفتار، توانایی جویدن، اعتماد به نفس و سلامت جسمی شما نیز تأثیر بگذارد. اگر به دلیل کمبود دندان (یا نبود دندان) مجبورید رژیم غذایی خود را محدود کنید و هرچیزی نخورید، ممکن است کم کم متوجه شوید سلامتی شما رو به افول است (زیرا هرچیزی را نمیتوانید بخورید)

اگر به دلیل از دست رفتن دندان ها مشکل گفتاری یا جویدن دارید می توانید کم کم به فکر تهیه دندان مصنوعی جدید باشید. حتی اگر یک دندان هم از دست داده باشید انواع دندان مصنوعی وجود دارند که می توانند به سادگی جایگزین دندان از دست رفته شما شوند. پروتز دندان می تواند همه چیز را به حالت نرمال و عادی بازگرداند.

ساختار صورت شما تغییر پیدا کرده است

گاهی اوقات با وجود از دست رفتن یک یا چند دندان، برای گفتار و توانایی جویدن غذا هیچ مشکلی به وجود نمی آید. اما در سنین بالا، تغییراتی در بدن و مخصوصاً در صورت رخ می دهد که فقدان چند دندان، می تواند شدت این تغییرات را بیشتر کند. در این شرایط نیاز به دندان مصنوعی حس می شود.

به عنوان مثال با افزایش سن، ساختار ماهیچه های صورت سست تر شده و این باعث افتادگی پوست صورت در افراد مسن می شود. افتادگی به نوبه خود باعث تغییر چهره و چروک شدن بیشتر پوست می شود. نداشتن دندان این وضعیت را بدتر می کند. زیرا دندان اساسا با همکاری سایر ساختارهای صورت به پر شدن آن کمک می کند و نبود آن باعث به هم خوردن فرم طبیعی صورت می شود.

این مساله می تواند بر عزت نفس یا اعتماد به نفس افراد تأثیر منفی بگذارد. با ما خوشبختانه انتخاب یکی از روش های جایگزین دندان مانند ایمپلنت یا دندان مصنوعی میتواند سرعت این روند را بگیرد. دندان های مصنوعی می توانند صورت شما را پر کرده و ظاهر جوانی را به شما بازگردانند.

انواع دندان مصنوعی

دندان های مصنوعی انواع مختلفی دارند که عبارتند از:

پروتز دندان کامل

زمانی از دندان های مصنوعی کامل استفاده می شود که کلیه دندان های فرد از دست رفته باشد. به منظور جایگزین کردن دندان های فک بالا، پروتز دندان شامل یک بخش به رنگ گوشت بر پایه اکریلیک می باشد که کل لثه و سقف دهان را پوشش می دهد. این کار باعث می شود که پروتز دندان محکم در جای خود قرار گیرد و لق نشود. دندان های مصنوعی کامل برای فک پایین نیز مشابه فک بالا هستند اما با این تفاوت که پایه اکریلیک آنها به شکل نعل اسب است که مانع از پوشاندن زبان می شود.

دندان مصنوعی فوری بلافاصله پس از کشیدن دندان نصب می شود. برای انجام برخی اصلاحات نیاز است که چندین بار به کلینیک دندانپزشکی مراجه کنید تا پروتزهای دندان به منظور بهبودی لثه ها و استخوان های فک تنظیم شوند.

پروتز دندان نوع مکشی

یکی از انواع دندان مصنوعی، نوع مکشی است که در آن از مجموعه ای از جام های مکش کوچک استفاده می شود که ساخته شده از لاستیک سیلیکونی نرم است و با ملایمت و بدون هیچ گونی تحریکی در بافت دهان به آن می چسبند.

از دندان مصنوعی نوعی مکشی به منظور ترمیم فک بالا و پایین برای بیمارانی که لثه های تختی دارند استفاده می شود. هر گونه دندان مصنوعی به راحتی تبدیل به نوع مکشی می شود.

پروتز دندان جزئی

از این نوع پروتز دندان زمانی استفاده می شود که یک یا چند تا از دندان ها از دست رفته باشد. این نوع دندان های مصنوعی به یک پایه پلاستیکی که گاهی به قاب فلزی متصل هستند، وصل می شوند و موظف هستند که پروتز را در جای خود نگهدارند.

اوردنچر

برخی از افراد از لقی پروتزها در حین صحبت کردن یا غذا خوردن شکایت می کنند. یک روش برای حل این مشکل استفاده از اوردنچر است.

سایر روش های جایگزین کردن دندان های از دست رفته

ایمپلنت دندان و بریج دندان دو نمونه از بهترین روش ها برای جایگزینی دندان های از دست رفته هستند. البته قیمت دندان مصنوعی به نسبت این دو روش کمتر است؛ به همین دلیل اکثر افرادی که بودجه محدودی برای این درمان در نظر گرفته اند دندان مصنوعی برایشان مناسب تر است. البته پروتزهای بر پایه ایمپلنت هم وجود دارند که قیمت آنها از ایمپلنت تکی ارزان تر است.

در چه شرایطی باید از چسب دندان مصنوعی استفاده کنیم؟

در شرایط زیر باید از چسب دندان مصنوعی استفاده شود:

• در صورت استفاده از چسب دندان مصنوعی خیال شما بابت عدم لق شدن پروتز در حین صحبت کردن یا جویدن راحت می شود.
• کسانی که دائما خشکی دهان دارند یا برخی مشکلات مثل استفاده از داروهای سرماخوردگی یا ضد آلرژی که باعث می شود پروتز دندان ثبات کافی نداشته باشد.
• به منظور ثبات بیشتر پروتز دندان برای افرادی که کار زیادی از عضلات صورت خود می کشند مانند سخنرانان یا نوازندگان ساز دهنی و …

روش های مراقبت از دندان مصنوعی

• در صورتی که پروتز دندان شما شکسته است یا آسیب دیده است، بلافاصله آن را از دهانتان خارج کنید. به هیچ عنوان سعی نکنید آن را تعمیر کنید و برای تعمیر پروتز دندان باید به دندانپزشکتان مراجعه کنید.
• چنانچه پروتز دندانتان به دلیل جمع شدن مواد رسوبی و … دچار برآمدگی شده است، آن را در محلول آب و سرکه به نسبت 1 قسمت سرکه و 4 قسمت آب قرار دهید. در صورتی که با اینکار برآمدگی پروتز از بین نرفت به کلینیک دندانپزشکی مراجعه کنید تا برایتان پولیش مجدد دندان انجام شود.
• پس از هر بار وعده غذایی، برای جلوگیری از باقی ماندن تکه های غذا و تشکیل پلاک می بایست پروتز دندان خود را با یک مسواک نرم و صابون کاملا تمیز کنید.
• برای تمیز کردن دندان مصنوعی می توانید از آب داغ، مواد شوینده آشپزخانه، مواد سفید کننده رختشویی یا الکل متیلی استفاده کنید.

درمان زخم لثه دندان مصنوعی

ممکن است به دلیل استفاده از پروتز دندان، لثه شما کمی جراحت پیدا کند که در این صورت حتما به مطب دندانپزشکی مراجعه کنید تا پروتز شما را تنظیم کند. در صورتی که جراحت شدید باشد ممکن است دندانپزشکتان از شما بخواهد چند روزی از پروتز استفاده نکنید.