این مقاله حاوی اطلاعات کاملا ساده و بسیار کاربردی درباره آبسه دندان، علل، علائم و نحوه درمان آن است. اگر به تازگی دچار آبسه شده اید و به روش های درمان این ضایعه دهان هستید حتما این مقاله را بخوانید. اگر سوالی داشتید در انتها آن را مطرح کنید تا در اولین فرصت به آن پاسخ داده شود.
آبسه دندان چیست؟
آبسه دندان (به انگلیسی dental abscess) ساختاری کیسه مانند از چرک است که می تواند در اطراف دندان ها، در لثه ها یا استخوانی که دندان ها را در جای خود نگاه داشته، تشکیل شود. این ضایعه که ناشی از عفونت باکتریایی است یک بیماری رایج دندانپزشکی به شمار می رود. ما در کل 3 مدل آبسه داریم که در ادامه با هر کدام بیشتر آشنا خواهید شد.
علائم آبسه دندان چست؟
- درد دندان و لثه
- حسایست به مصرف برخی مواد غذایی مخصوصا زمانی که خیلی سرد و یا خیلی گرم باشند.
- بد طعم شدن دهان
- تب
- بی حالی و احساس ناخوشایند
- دشواری در بلع
- مشکل در به خواب رفتن
انواع آبسه دندان کدامند؟
به طور کلی ما سه نوع آبسه دهان و دندان داریم که عبارتند از:
- آبسه لثه: در این مورد آبسه فقط در خود بافت لثه است و روی دندان یا رباط پریودنتال تاثیری ندارد.
- آبسه پریودنتال: این آبسه دقیقا مابین دندان و لثه ایجاد می شود و بین دندان با لثه یک کیسه پریودنتال چرکی ایجاد می شود.
- آبسه پریاپیکال: این نوع هم در بافت نرم دندان و استخوان زیر آن ایجاد می شود.
علت آبسه دندان چیست؟
اغلب موارد مستقیما نتیجه عفونت دندان و لثه است. در این عفونت ها هم، همیشه پای باکتری ها در میان است. باکتری ها اگر خودشان خرابکاری نکنند پلاک و تارتاری که مسئولیت ساختشان بر عهده باکتری است، می توانند باعث شکل گیری عفونت و آبسه و یا حتی کیست دندان شوند.
آبسه پری اپیکال چطور ایجاد می شود؟
روند تشکیل آبسه های پری اپیکال بسیار جالب است. در ابتدا به هر علتی دندان دچار پوسیدگی می شود. این پوسیدگی نیز در پیدایش حفرات ریز و درشت سطح دندان نقش دارند. زمانی که پوسیدگی دندان بیشتر می شود، حفرات نیز بیشتر و عمیق می شوند. پوسیدگی ابتدا مینای دندان را از بین می برد، سپس به لایه زیرین آن یعنی دنتین دست درازی کرده و اگر درمان نشود لایه نرم دندان یعنی پالپ را ملتهب و عفونی می کند.
به این وضعیت پالپیت یا پالپیتیس گفته می شود. پالپیت می تواند گسترش یافته و به استخوانی که ریشه دندان را احاطه کرده سرایت کند. به این استخوان اصطلاحا آلوئولار می گویند. آبسه پری اپیکال در همین ناحیه در نتیجه التهاب پالپ دندان ایجاد می شود.
متن انگلیسی
A tooth abscess is a pocket of pus that’s caused by a bacterial infection. The abscess can occur at different areas near the tooth for different reasons. A periapical (per-e-AP-ih-kul) abscess occurs at the tip of the root. A periodontal (per-e-o-DON-tul) abscess occurs in the gums at the side of a tooth root. The information here is about periapical abscesses.
ترجمه متن
آبسه دندان حفره ای از چرک است که در اثر عفونت باکتریایی ایجاد می شود. آبسه ممکن است در نواحی مختلف نزدیک دندان به دلایل مختلف ایجاد شود. یک آبسه پری آپیکال (per-e-AP-ih-kul) در نوک ریشه ایجاد می شود. آبسه پریودنتال (per-e-o-DON-tul) در لثه در کنار ریشه دندان رخ می دهد.
www.mayoclinic.org
آبسه پریودنتال چطور ایجاد می شود؟
برعکس آبسه پری اپیکال که در استخوان ایجاد می شود، آبسه های پریودنتال در فصای بین لثه و دندان ایجاد می شود. اینجا هم مقصر باکتری ها هستند. باکتری ها همچنان که در تشکیل پلاک نقش دارند، خودشان هم در پلاک فعالیت دارند. زمانی که پلاک ها باعث عفونت لثه شوند می گویند بیماری پریودنتیت ایجاد شده است.
در این بیماری بافت لثه اطراف دندان دچار عفونت می شود. این عفونت اگر درمان نشود می تواند با شل کردن رباط های پریودنتال بافت لثه را از ریشه دندان جدا کند. در نتیجه یک فاصله ما بین ریشه دندان و لثه شکل می گیرد که بهشت باکتری های می شود. افزایش فعالیت خرابکارانه باکتری در این فاصله که به آن کیسه یا پاکت پریودنتال گفته می شود، می تواند باعث ایجاد آبسه پریودنتال شود.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت بروز اولین نشانه های آبسه دندان، توصیه می شود که به یک کلینیک دندانپزشکی مراجعه کنید. درمان زودرس این مشکل می تواند از بروز عفونت های شدید جلوگیری کند.
👋 مطالعه این مقاله را از دست ندهید: چرا باید دندانپزشکی پیشگیرانه را جدی بگیریم؟
روش درمان آبسه دندان چیست؟
هرچند که مراحل اولیه آبسه چندان جدی نیست، اما اگر علائم مربوط به آن را دارید حتما به یک دندانپزشک مراجعه کنید. زیرا تنها کسی که می تواند به خوبی شرایط و مشکل شما را مدیریت کند دندانپزشک است. در همین خصوص اگر خدای ناکرده همزمان با علائم آبسه با مشکلاتی نظیر دشواری در بلع و مشکل تنفسی مواجه هستید، حتما در اسرع وقت به مراکز اورژانس مراجعه کنید.
اینکه چطور این مشکل را درمان کنیم مستقیما به نوع آبسه و علت ایحاد آن بستکی دارد:
- ترکاندن آبسه دندان: یکی از رایج ترین راه های درمان این کیسه چرکی، برش و یا اصطلاحا ترکاندن است. با این کار چرک، عفونت و باکتری های داخل آن تخلیه شده و محل تمیز می شود.
- درمان آبسه پری اپیکال: برای درمان این مشکل، از درمان ریشه دندان یا عصب کشی استفاده می شود. دندانپزشک به داخل ریشه دسترسی پیدا کرده و تمام عفوت را تخلیه کرده و درمان می کند. معمولا درمان عفونت ریشه دندان در خانه امکانپذیر نیست و باید توسط دندانپزشک درمان شود. فقط می توان آن را با اقداماتی تسکین داد.
- درمان آبسه پریودنتال: برای درمان این نوع هم، دندانپزشک کیسه چرکی پریودنتال را تخلیه می کند و دوباره اقدام به بستن فاصله بین دندان و لثه خواهد کرد.
بیشتر خوانید : 👇
آیا آبسه نیاز به جراحی دارد؟
کسانی که به صورت مکرر به آبسه دچار می شوند و یا عفونت مزمن دارند نیاز به جراحی دارند. عمل این افراد توسط یک متخصص یا جراح دهان و دندان یا به صورت اختصاصی توسط متخصص لثه صورت می گیرد.
چطور درد آبسه دندان را تسکین دهیم؟
داروهای زیر می توانند به تسکین این درد کمک کنند:
- آسپرین
- ایبوپروفن
آشنایی با چند روش درمان خانگی آبسه دندان
اگر در خانه هستید و دسترسی به دندانپزشک یا مطب دندانپزشکی ندارید می توانید با کمک چند روش ساده اقدام به تسکین و درمان آبسه دندان در خانه کنید. درمان فوری آبسه دندان و ورم صورت از طریق روش های زیر انجام می شود:
- به دلیل حساس شدن لثه و دندان لطفاً از مصرف برخی مواد غذایی خودداری کنید. برای مثال غذاها و موادی که خیلی سرد و یا خیلی گرم هستند می توانند علائم آبسه را بدتر کنند.
- تا آنجا که برایتان ممکن است از جویدن مواد غذایی و هر چیز دیگری در طرفی که دندان آبسه کرده خودداری کنید.
- از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن در اطراف آبسه جدا خودداری کنید.
- برای تمیز کردن سایر دندان ها نیز از مسواک های نرم استفاده کنید.
- از قرص های مسکن مانند ایبوپروفن و پاراستامول استفاده کنید.
- آب نمک قرقره کنید. اولین و بهترین درمان عفونت لثه در خانه، قرقره کردن آب نمک ولرم است.
- دهانتان را با دهان شویه بشویید.
- یک قطعه کوچک میخک روی ناحیه ای از دندان که آبسه کرده است قرار دهید.
- کمپرس آب سرد را در قسمتی از صورتتان که ورم کرده است قرار دهید.
- درمان خانگی آبسه دندان با جوش شیرین: نصف قاشق غذاخوری جوش شیرین را با نصف فنجان آب و یک قاشق غذاخوری نمک ترکیب کنید و این مخلوط را به مدت 5 دقیقه در دهانتان قرقره کنید و سپس آن را از دهانتان خارج کنید.
🔔 مقاله پیشنهادی : قرص چرک خشک کن قوی برای عفونت دندان
نکته:
در صورتی که آبسه به صورت خود به خود بترکد، درد آن بلافاصله از بین می رود و به مرور زمان ورم صورت و آبسه از بین می رود. پس از ترکیدن آبسه باید آن را به طور کامل از دهانتان خارج کنید و مراقب باشید که آن را نبلعید تا عفونت به سایر قسمت های دهانتان گسترش پیدا نکند. سپس این کارها را انجام دهید:
- آبسه را خیلی آرام فشار دهید تا تمامی محتویات آن خارج شود و هر بار آن را از دهان خارج کنید.
- دهانتان را با آب بشویید و به هیچ وجه آن را قورت ندهید.
- چندین مرتبه دهانتان را آب نمک یا دهانشویه بشویید.
آبسه دندان و ورم صورت را می توان در خانه و با درمان های خانگی درمان کرد اما به جهت اینکه عوارض و خطراتی در خصوص اینکار وجود دارد، برای درمان قطعی آبسه حتما و حتما به یک دندانپزشک مراجعه کنید.
ترکیب پودر نشاسته با آب ولرم و شکر یک نحوه تخلیه آبسه دندان در خانه است. نشاسته چرک لثه و دندان را از مجراهای متصل به دندان می کشد و عفونت را تخلیه می کند.
عوارض آبسه دندان
معمولا عوارض خاصی در خصوص آبسه وجود ندارد مگر اینکه به موقع درمان نشود. اگر آبسه خیلی زود تشخیص داده شده و درمان شود هیچ عوارضی متوجه شما نخواهد شد. اما اگر رسیدگی به آن را پشت گوش انداختید باید منتظر برخی عوارض کوچک و حتی جدی و خطرناک باشید. موارد زیر می توانند عوارض نادر آبسه دهان و دندان باشند:
1. کیست دندان
آبسه دندانی که پر از چرک است ممکن است به بخش های عمیق تر دندان و تا ریشه دندان نفوذ کند. اگر چنین چیزی رخ دهد می گویند که آبسه تبدیل به کیست دندان شده است. اگر چنین شود یکی از راه های درمان مصرف آنتی بیوتیک برای آبسه دندان به توصیه دندانپرشک است و احتمالا عمل جراحی نیز مورد نیاز باشد.
2. پوکی استخوان
در موارد پیشرفته ممکن است باکتری های موجود در داخل آبسه دندان به هر طریقی وارد جریان خون و حتی استخوان شوند. اگر چنین شود استخوان می تواند آلوده و عفونی شود. شخص در این حالت علائمی مانند تب، تجربه درد و آسیب دیدگی استخوان را همراه با حات تهوع تجربه خواهد کرد. استخوان در جایی اطراف آبسه دچار آسیب می شود. درمان آبسه و عفونت استخوان در این وضعیت می تواند ابتدا آنتی بیوتیک باشد.
3. ترومبوز سینوس کاورنوس
گسترش باکتری ها یا نفوذ بیشتر آن ها در اطراف دندان، می تواند باعث تشکیل لخته خونی و انسداد سیسنوس کاورنوس (سیاهرگ بزرگی در پایه مغز) شود. این ترومبوز با کمک آنتی بیوتیک و گاها عمل جراحی درمان می شود. این وضعیت می تواند کشنده باشد ولی بسیار نادر است.
4. آنژین لودویگ
آنژین لودویگ به عفونت کف دهان گفته می شود و زمانی رخ می دهد که آبسه شدید شده باشد و باکتر های موجود در آن گسترش یافته باشند. علائم این مشکل می تواند شامل ورم و درد شدید زیر زبان و گردن باشد. آنژین لودویگ یک وضعیت بالقوه کشنده است و بیماران معمولا با آنتی بیوتیک درمان می شوند. در صورت بروز مشکلات تنفسی، افرادی که دارای آنژین شدید لودویگ هستند، ممکن است به روشی برای باز کردن راه هوایی نیاز داشته باشند.
5. سینوزیت ماگزیلاری
سینوس ماگزیلاری یکی از سینوس های حیاتی در صورت انسان است که کمی پشت گونه ها قرار دارند. زمانی که باکتری های موجود در آبسه دندان بتوانند به این بخش منتقل شوند، باعث التهاب این سینوس می شوند. سینوزیت ماگزیلاری یک وضعیت جدی و بسیار دردناک است و معمولا با کمک آنتی بیوتیک درمان می شود.
پاسخ به پرسش های متداول
خیر خود به خود درمان نمی شود لازم است حتما از درمان های خانگی و دندانپزشکی برای تخلیه آبسه استفاده نمائید
حساسیت دندان به سرما و یا گرما ، متورم شدن لثه بر روی دندان عفونی و متورم شدن ناحیه بالا یا پائین گردن از علائم آن است
ممکن است درمان روند و بهبودی کامل 3 تا 4 هفته زمان ببرد در صورتی که با مصرف مسکن همچنان درد شدید دارید حتما به پزشک حود اطلاع دهید.
منابع
آبسه دندان؛ از علت تا روش درمان فوری آن
با سریع ترین روش های سفید کردن دندان آشنا شوید
درمان سه سوته دندان درد؛ چطور ممکن است؟
