بوی بد دهان شکایت رایجی است که افراد زیادی را درگیر خود کرده است. شاید به بوی دهان یا هالیتوزیس (Halitosis) به چشم یک بیماری یا مساله جدی نگاه نشود، اما همین بوی بد میتواند جوانب زیادی از زندگی افراد را تحت تاثیر خودش قرار دهد و مساله کم اهمیتی نیست. بنابراین رسیدگی و درمان آن را نباید پشت گوش انداخت. با مشخص کردن علت هالیتوزیس می شود به راحتی و به صورت 100 درصدی آن را ریشه کن کرد. دندانه در این مقاله سعی کرده است که به زبانی بسیار ساده، راه حل ها و روش های کاهش بوی بد در دهان (سوای از علتش) را برای شما آماده کند. اگر شما اخیرا با این مشکل روبرو شده اید، حتما این مقاله را بخوانید.
12 علت اصلی بوی بد دهان کدامند؟
شاید برای شما هم سوال شده باشد که بوی بد دهان از چیست؟ در این قسمت از مقاله قصد داریم تا به صورت خلاصه، 11 علت رایج بوی بد دهان را برایتان توضیح دهیم و بعد از خواندن این بخش، روش های درمان و یا از بین بردن هالیتوز را برایتان شرح خواهیم داد.
کاهش بزاق و خشکی دهان
بزاق نقش مهمی در تمیز ماندن دهان ما دارد و کم و زیاد بودن بزاق می تواند برایمان دردسر ساز باشد. به این صورت که کم شدن بزاق می تواند باعث خشکی دهان و در نتیجه ایجاد هالیتوزیس شود.
بهداشت ضعیف دهان و دندان
باقی مانده ذرات غذایی در بین دندانها توسط باکتری ها تجزیه می شوند. ترکیب این باکتری ها و غذای پوسیده بوی نامطبوعی به وجود می آورد. بهترین راه برای جلوگیری از این اتفاق، مسواک زدن و نخ دندان کشیده است که به وسیله آنها این ذرات غذایی از لابه لای دندانها برداشته می شود و جلوی پوسیدگی آنها در دهان گرفته می شود.
نوشته پیشنهادی :
بیماری لثه یا پریودنتال
ذرات غذای گیر کرده در فضای خالی دندان ها، بهترین محل برای رشد باکتری ها است. این باکتری ها به سرعت در ناحیه لثه جمع شده و به مرور تبدیل به تارتار می شود. که همین اتفاق باعث ایجاد بیماری پریودنتال می شود. بیماری لثه می تواند از عوامل موثر در ایجاد هالیتوز باشه. لازم به ذکر است که به بیماری اولیه لثه التهاب لثه گفته می شود.
مصرف برخی از داروها
مصرف بسیاری از داروها با بوی بد در دهان مرتبط هستند و معمولاً به این دلیل که دهان را خشک کرده و یا اینکه با تجزیه خود، موادی شیمیایی را در دهان منتشر می کنند. بعضی از این داروها شامل داروهای آنتی هیستامین، آرام بخش، آمفتامین، داروهای ضد افسردگی، داروهای ادرار آور، ضد احتقان ، داروهای آنتی کولینرژیک و برخی داروهای ضد روان پریشی هستند. مکمل های خاص ویتامین به ویژه در دوزهای بالا نیز مقصر هستند.
غذاهای بد بو
برخی مواد غذایی مانند ماهی، سیر، پیاز و مواد مشابه می توانند با توجه به ماهیتی که دارند، بوی بدی در دهان ایجاد کنند. بوی قوی این غذاها تا 72 ساعت حس می شود زیرا روغن این غذاها در طول هضم، توسط معده جذب شده و توسط جریان خون وارد ریه ها می شود. سپس در هر بار تنفس کردن به مشام می رسد.
سیگار کشیدن
می توان ایجاد بوی بد دهان را هم به رزومه سیگار، تنباکو و هرچیزی که دخانیات محسوب می شود، اضافه کرد. در مجموع سیگار کشیدن و کلا مصرف دخانیات و مواد مخدر شاید از بزرگترین علل بد بویی دهان و حتی علت تلخی دهان هم باشد.
👋 این مطب را از دست ندید: مهم ترین علل تلخی دهان و راه های درمان آن
الکل
الکل خودش به تنهایی بو دارد و مصرف آن بوی دهان را دوچندان افزایش می دهد و بد می کند.
نارسایی کلیوی
نارسایی مزمن کلیه هم می تواند بویی شبیه به آمونیاک در دهان ایجاد کند. زیرا سموم بدن در نهایت به جای کلیه در این وضعیت از طریق ریه ها دفع می شوند و بوی آن هم قاعدتا از دهان خارج می شود.
رژیم های غذایی با پروتئین بالا و کربوهیدرات کم
رژیم های غذایی حاوی پروتئین بالا و کربوهیدرات کم مانند رژیم کتوژنیک، باعث می شوند که بدن شما به جای کربوهیدرات ها، چربی را بسوزاند. همین باعث ایجاد حالت کتوز می شود و این یعنی سطح بالای کتون در خون. بدن ما نیز از کتون به عنوان سوخت استفاده می کند و وجود آنها در خون باعث ایجاد بوی نامطبوعی از دهان می شود.
کتواسیدوز
اگر سطح انسولین در بدن فرد مبتلا به دیابت بسیار پایین باشد، بدن قادر به استفاده از قند نبوده و از ذخایر چربی خود استفاده می کند. این مورد هم مانند مورد بالا، باعث تولید کتون ها در بدن می شود که حتی حجم زیاد آنها سمی است و بوی نامطبوعی را در دهان ایجاد می کند. لازم به ذکر است که این بیماری می تواند بسیار جدی و تهدید کننده نیز باشد.
👋 این مطب را از دست ندید: آفت دهان چیست + درمان فوری دارویی
رفلاکس معده
بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) هم می تواند در ایجاد بوی بد دهان نقش داشته باشد. این بیماری به این صورت است که غذا در داخل معده به صورت نصفه و نیمه هضم شده و سپس با حجم زیادی اسید معده، از دریچه بین معده و مری به سمت بالا حرکت می کند. این اتفاق می تواند باعث ناخوشایند شدن بوی دهان ما شود.
مشکل سینوس و مجاری تنفسی
عفونت های سینوسی یا مجاری تنفسی هم ممکن است بوی دهان شما را تغییر دهد. اینجا دیگر بوی بد دهان فقط یک دردسر نیست، بلکه یک نشانه و علامت است که باید جدی گرفته شود. بوی بد دهان در شرایط زیر ممکن است ایجاد شود:
- عفونت های سینوسی
- عفونت در دستگاه تنفسی فوقانی یا تحتانی
- پس از تخلیه بینی
- برونشیت مزمن
- سنگ های لوزه
انسداد روده
در صورت استفراغ های زیاد و پی در پی، به خصوص در صورت وجود انسداد روده، تنفس فرد بوی مدفوع خواهد گرفت.
درمان بوی بد دهان چگونه است؟ برای بوی بد دهان چه کنیم؟
اگه بتوانید علت هالیتوز دهان را تشخیص دهید، قطعا کار شما در پروسه درمان نیز راحت تر خواهد بود. برخی از روش هایی که در اینجا ذکر می کنیم، روش هایی برای رفع بوی بد دهان برای همیشه هستند و یک راه 100 درصدی خواهند بود؛ پس حتما امتحان کنید.
👋 این مطب را از دست ندید: مهم ترین علائم نیاز به دندانپزشک
پروبیوتیک مصرف کنید
احتمالاً اسم پروبیوتیک ها بارها بیشتر به گوشتان خورده است. پروبیوتیک ها یک سری باکتری بسیار خوب و مفید برای بدن ما هستند که به حفظ و ارتقای سلامتی ما و بهبود عملکرد آن کمک می کنند. در واقع بدن ما از تعداد زیادی باکتری خوب و بد تشکیل شده و در حالت عادی تعداد آنها با هم در تعادل است. اما هرچه باکتری های خوب بیشتر باشد، طبیعتا می توانند بر باکتری های بد غلبه کنند و بهتر به بدن ما کمک کنند.
دهان ما انسان ها حدودا نزدیک به 700 گونه مختلف باکتری خوب و بد دارد. البته بیشتر افراد حدود 32 تا 80 تا گونه از این باکتری ها را در دهان خود دارند. یک سری از این باکتری ها مخرب اند. برای مثال باکتری های استرپتوکوکوس موتانس (Streptococcus mutans) و پورفیروموناس ژنژیوالیس (Porphyromonas gingivalis) نقش بسیار خرابکارانه و پر رنگی در پوسیدگی دندان و پریودنتیت (عفونت لثه) دارند. اما سری دیگری از این باکتری ها خیلی خوب اند. مثلاً استرپتوکوک سالیواریوس (S. salivariu) یکی از این باکتری خوب هاست که به هضم غذا در دهان کمک می کند. ثابت شده است که این باکتری، باکتری هایی که باعث ایجاد بوی بد دهان می شوند را از بین می برد.
محصولات پروبیوتیک حاوی تعداد زیادی باکتری S. salivarius K12 و S. salivarius M18 هستند. این باکتری ها به باکتری های خوب دهان کمک می کنند تا سطح سلامتی دهان و دندان را بیشتر کنند. آنها به کاهش پوسیدگی دندان و از بین بردن بوی بد در دهان کمک بسیار زیادی می کنند.
داروهای بدون نسخه بخرید
بهترین و موثرترین روش برای از بین بردن بوی بد دهان، رعایت بهداشت دهان و دندان است. اما یک سری داروی با نسخه و بدون نسخه هم هستند که می توان از آنها برای این منظور استفاده کرد. برای مثال دهان شویه هایی که حاوی عوامل آنتی باکتریالی مانند ستیل پیریدینیوم کلراید (Cepacol)، کلرهگزیدین (Peridex) یا پراکسید هیدروژن هستند، می توانند هالیتوزیس یا همان بد بویی دهان را درمان کنند. همچنین استفاده از خمیردندان ها و اسپری های خوش بو کننده دندان می توانند به شما کمک بسیار زیادی کنند. این محصولات میکروب های ایجاد کننده بوی بد دهان را از بین می برند و نفس شما را تازه تر می کنند.
به جز این موارد، اگر علت بوی بد دهان شما به دلیل رفلاکس اسیده معده یا GERD است، داروهایی مثل مسدود کننده های H2، مهارکننده های پمپ پروتون (PPI) یا داروها آنتی اسید هم ممکن است به کاهش هالیتوز به شما کمک کنند. همین که مشکل رفلاکس اسید معده شما برطرف شود، مشکل بوی نامطبوع دهان هم خود به خود برطرف می شود. البته بهتر است برای اینکه فهمید کدام قرص برای رفع بوی بد دهان ناشی از معده مناسب است، با پزشک مشورت کرد.
هرچیزی نخورید
در اغلب موارد، علت بوی دهان مصرف بعضی از مواد غذایی و خوراکی هایی است که رایحه و بوی نامطبوی دارند و یا اینکه در داخل دهان به خاطر فعل و انفعالات خاصی بوی بد ایجاد می کنند. مواردی که لیست شده است باعث هالیتوزیس می شوند:
- سیر
- پیاز
- ماهی
- قهوه
- غذاهای پرادویه
- بعضی از سبزیجات مخصوصا تره و تربچه
- حتی لبنیات
- و …
اما خب خوشبختانه بوی بد دهان اگر ناشی از این خوراکی ها باشد، موقتی خواهد بود و حتی اگر مسواک نزنیم خود به خود با بزاق دهان از بین می رود. ولی اگر مسواک بزنید یا از دهانشویه استفاده کنید بوی بد زودتر از بین می رود. در این بین یک سری مواد غذایی هستند که نه تنها هیچ بوی بدی برای شما ایجاد نمی کنند، بلکه باعث رفع بوی بد دهان نیز می شوند. بعضی از این غذاها و مواد را اینجا لیست کرده ایم:
- سیب
- گیاهان تازه
- زنجبیل
- سبزیجات معطر
- خربزه
- دارچین
- چای سبز
- دانه رازیانه
دانه رازیانه نه تنها باعث افزایش جریان بزاق می شود، بلکه به خنثی سازی بوهای بد و به هضم غذا نیز کمک بسیار زیادی می کند. این دانه به طور طبیعی خاصیت ضد باکتریایی دارد.
مایعات و آب بیشتری بنوشید
نوشیدن مایعات فراوان به ویژه آب، به درمان قطعی بوی بد دهان و تولید و ترشح هرچه بیشتر جریان بزاق کمک می کند. نوشیدن یک لیوان آب بعد از خوردن غذا، می تواند ذرات ریز مواد غذایی که بین دندان ها و بخش های مختلف دهان به دام افتادند را بشورد. همچنین جویدن آدامس های بدون قند بعد از هر وعده غذایی می تواند خیلی خوب باشد و به افزایش بزاق دهان کمک کند.
بنابراین شما فقط آب بنوشید و آدامس بجوید؛ بقیه اش را به عهده بزاق بگذارید. بزاق خودش مانع از تشکیل پلاک دندان می شود، پلاک های قبلی را از بین می برد و نفس شما را تازه می کند. اگر مشکل خشکی دهان و یا کمبود بزاق دارید هم می توانید از محصولات دارویی تحریک کننده بزاق استفاده کنید. البته حتما از یه دندانپزشک مشورت بگیرید.
هر روز زبانتان را تمیز کنید
شاید تمیز کردن زبان یا مسواک زدن آن کمی بی معنی و بی فایده به نظر برسد. اما اگر بدانید که بیشتر بدبویی دهان از همین زبان بلند می شود تعجب می کنید. به عبارتی نزدیک به 40 درصد کل بوی نامطبوع دهان مربوط به زبان ما می شود اما چرا؟ زیرا به میزان فراوانی بر روی آن باکتری است؛ یعنی یک بستر فوق العاده خوب برای باکتری های مضر دهان. پس چکار کنیم؟
هر روز اول صبح زبانتان را با مسواک نرم به آرامی مسواک بزنید. کافی است که چند روز این کار را امتحان کنید تا خودتان متوجه شوید که چطور تمیز کردن یا مسواک زدن زبان تاثیر خوبی بر روی کاهش هالیتوزیس دارد.
مصرف برخی نوشیدنی ها
بعضی افراد اساسا آب کمی می نوشند و چندان میانه ای با نوشیدن آب کافی ندارند. این افراد برای درمان بوی بد دهان خود، می توانند یک سری مایعات دیگر را امتحان کنند. برای مثال، چای سبز بهترین درمان بوی بد در دهان و آبرسان داخل دهان است. چای سبز حاوی آنتی اکسیدان های زیادی است که می تواند به بهبود تنفس و خوشبو شدن دهان کمک کند. از قدیم الایام هم مردم برای مبارزه و درمان هالیتوزیس از ترکیب لیمو و چای سبز استفاده می کردند و هنوز هم این روش می تواند یک درمان 100 درصدی برای بوی بد دهان باشد.
درباره قرص نعناع تجدید نظر کنید
یک روش درمان خانگی بوی بد دهان، استفاده از نعنا یا دمنوش نعناع است؛ اما هیچوقت از قرص نعناع برای این کار استفاده نمی شود. به این نکته توجه کنید که ممکن است خود نعناع روش مناسبی برای درمان سریع بوی بد دهان باشد، اما مصرف قرص نعناع همیشه بهترین گزینه برای خوش بو شدن دهان نیست. چرا؟
چون بعضی از قرص های نعناع حتی ممکن است بوی دهان رو بدتر کنند، زیرا حاوی قندها و مواد نگهدارنده مضر هستند. به علاوه قرص نعناع یک روش ساده و البته موقتی برای درمان هالیتوزیس است و در طولانی مدت نمی تواند بوی بد و مزمن را از بین ببرد. بنابراین مثلا اگه علت هالیتوز شما مشکل گوارشی مثل رفلاکس است، اصلا کار درستی نیست که به صورت موقتی و با چیزی مثل قرص نعناع آن را درمان کنید. در کل قرص نعناع تنها زمانی خوب است که بوی بد دهان صبحگاهی دارید.
مسواک های قدیمی خود را کنار بگذارید
گاهی اوقات یک مسواک قدیمی می تواند مقصر ایجاد بوی بد در دهان باشد. منظورم از قدیمی این نیست که مسواک برای چند سال پیش باشد؛ بلکه مسواک را باید هر 3 ماه یکبار عوض کرد. در برخی موارد زمانی که مسواک ها بیشتر از 3 ماه استفاده شوند، می توانند در بدبو شدن دهان نقش داشته باشند. مخصوصا اگر مسواک شما از کیفیت خوبی برخوردار نباشد. اما چرا باید مسواک را تعویض کنیم؟
زیرا باکتری ها می توانند در طولانی مدت روی مسواک بنشینند و بر روی آن تکثیر شوند. همین باکتری ها به محض اینکه از طریق مسواک به دندان منتقل شوند، می توانند باعث بوی بدی در دهان شما شوند. بنابراین حتما هر 3 ماه یکبار مسواک خود را عوض کنید. مخصوصا اگر اخیرا سرماخوردگی و یا هر بیماری مشابه دیگری گرفته اید.
از دندان مصنوعی، ایمپلنت و روکش خود مراقبت کنید
کسانی که دندان مصنوعی، ایمپلنت دندان، روکش دندان، بریج، دستگاه ارتودنسی و …. دارند می توانند مستعد بد بو شدن دهان شوند. اگر به موقع، مواردی را که ذکر کردیم انجام دهید و به خوبی از دندانهای خود مراقبت کنید، هیچوقت هالیتوزیس نمی گیرید. اما اگر به موقع به آنها رسیدگی نکرده و آنها را تمیز نکنید، می توانند هم به لثه شما آسیب بزنند و هم اینکه باعث شدیدتر شدن هالیتوز شوند.
👋 این مطب را از دست ندید: دندان مصنوعی و انواع آن
به یک دندانپزشک مراجعه کنید
داشتن دهان بدبو، آن هم به صورت گاه و بی گاه طبیعی است. اما اگر به صورت مزمن چنین مشکلی دارید، برای درمان آن باید در اولین قدم به یک دندانپزشک عمومی یا یک متخصص دندانپزشکی مراجعه کنید تا شما را معاینه و ارزیابی کند.
دندانپزشک می تواند با یک ارزیابی دقیق و در صورت نیاز با استفاده از روش های تشخیصی مثل تصویر برداری با کمک اشعه ایکس، ریشه و یا علت اصلی بوی بد دهان را تشخیص دهد. دندانپزشک همچنین می تواند به درمان بوی بد دهان با علمی ترین و بی خطرترین روش ممکن به شما کمک کند.
منابع
آبسه دندان؛ از علت تا روش درمان فوری آن
با سریع ترین روش های سفید کردن دندان آشنا شوید
درمان سه سوته دندان درد؛ چطور ممکن است؟
