فرسایش مینای دندان: علل، تشخیص، درمان و پیشگیری از آن

همانطور که احتمالا می دانید، مینا خارجی ترین لایه دندان ما است که به رنگ سفید است. این لایه از دندان ما محافظت می کند، اما زمانی که آسیب ببیند یا نازک شود باعث حساس شدن دندان می شود. فرسایش مینای دندان به از بین رفتن و تحلیل لایه مینا در اثر حمله اسید گفته می شود. زمانی که این لایه تحلیل می رود، لایه زیرین آن یعنی دنتین که به شدت حساس به درد است نمایان می شود که رنگ زردی نیز دارد. این وضعیت، تحلیل مینای دندان نیز نامیده می شود.

از کجا بدانم که مینای دندانم تحلیل رفته است؟

فرسایش مینای دندان به راحتی قابل تشخیص است. معمولا اگر دندان شخصی با چنین عارضه ای مواجه شده باشد با علائم زیر قابل تشخیص و مشاهده خواهد:

• ناهموار بودن سطح دندان
• وجود حفره یا سوراخ
• تغییر رنگ
• درد دندان و حساسیت

همه این علائم نشان دهنده تحلیل مینای دندان و در معرض دید قرار گرفتن دنتین (لایه زیرین مینا) است. از آنجا که دنتین حساس است، دندانهای شما نیز می توانند نسبت به گرما و سرما یا غذاها و نوشیدنی های شیرینی یا اسیدی حساس تر باشند.

دلایل فرسایش مینای دندان چه هستند؟

هر بار که غذاهایی با ph پایینتر از 7 مصرف می کنید، مینای دندان نازک تر شده و مقداری از مواد معدنی خود را از دست می دهد. با این حال این روند بسیار کند صورت می گیرد؛ چرا؟ چون بزاق دهان نقش محافظتی بسیار مهمی در برابر اسیدها برای مینا ایفا می کند. بزاق خیلی زود اسیدیته دهان را کاهش داده و ph آن را متعادل می کند.

اما اگر میزان مصرف غذاهای اسیدی و قندی را در طول روز افزایش داده و توجهی به رژیم غذایی یا بهداشت دهان و دندان خود نکنید، بزاق دهان دیگر مثل سابق نمی تواند روی اسیدیته دهان تاثیر بگذارد؛ در نتیجه روند تحلیل مینای دندان هم بیشتر می شود.

آیا بیماری یا اختلال خاصی وجود دارد که بتواند باعث فرسایش مینای دندان شود؟

اختلال بولیمیا بیماری و شرایطی است که بیماران در آن خود را وادار به استفراغ شدید می کنند تا باعث کاهش وزن خود شوند. این بیماری بسیار جدی است و نه تنها به مسیر گوارشی بلکه به دندان ها نیز آسیب میزند؛ چرا؟ زیرا استفراغ حاوی اسید معده نیز است که می تواند شرایط داخل دهان را وخیم تر کرده و منجر به تسریع تحلیل مینای دندان شود.

علاوه بر بولیمیا، افرادی که از فتق شکمی یا مشکلات ناشی از تخلیه مری رنج می برند، یا مشروبات الکلی زیادی مصرف می کنند، ممکن است متوجه شوند که به دلیل استفراغ دچار فرسایش مینای دندان شده اند.

آیا رژیم غذایی می تواند به جلوگیری از فرسایش مینای دندان کمک کند؟

غذاها و نوشیدنی های قندی و اسیدی می توانند باعث فرسایش لایه مینا شوند. اسیدیته بر حسب ph اندازه گیری می شود و هر چیزی که مقدار pH آن پایین تر از 5.5 باشد، می تواند در روند تحلیل مینای دندان تاثیر بسیار فجیع تری بگذارد.

غذاهای اسیدی و نوشیدنی هایی مانند میوه و آب میوه به ویژه آنهایی که حاوی مرکباتی از جمله لیمو و پرتقال هستند دارای اسیدهای طبیعی هستند که می توانند برای دندان های شما مضر باشند. به خصوص اگر اغلب اوقات آن ها را مصرف می کنید. کاهش مصرف غذاهای اسیدی و همچنین رو آوردن به نوشیدن آب زیاد و شیر می تواند به کاهش فرسایش مینای دندان کمک کنند. لبنیات مخصوصا به دلیل دارا بودن کلسیم می توانند به احیا و ترمیم مینای دندان کمک کنند.

آیا نوشیدنی های انرژی زا باعث تحلیل مینای دندان می شوند؟

بسیاری از نوشیدنی های ورزشی حاوی ترکیباتی هستند که می توانند باعث فرسایش دندانها و همچنین پوسیدگی دندان ها شوند. با این حال، به ورزشکاران توصیه می شود که برای پیشگیری از این اتفاق، کمتر از این نوشیدنی ها مصرف کنند و در عوض مصرف آب را افزایش دهند تا هم از خشکی دهان جلوگیری کنند و هم مانع فرسایش مینا شوند.

چه کاری برای درمان  یا پیشگیری از فرسایش مینای دندان می توان انجام داد؟

• اگر نمی توانید از مصرف مواد غذایی قندی با ph پایین خودداری کنید، دست کم سعی کنید که تنها همراه با وعده های غذایی اصلی آن ها را مصرف کنید. حتی الامکان در میان وعده ها از چنین خوراکی ها و نوشیدنی هایی پرهیز کنید.
• نوشیدنی هایی غیر از آب طبیعی را داخل دهان نچرخانید و بدون مکث آن ها را قورت دهید. هرچه بیشتر نوشیدنی های گازدار و قندی را داخل دهان بچرخانید یا مزه مزه کنید بیشتر با مینای دندان تماس پیدا می کنند و روند تحلیل مینا نیز تسریع پیدا می کند.
• اگر برایتان مقدور است وعده های غذایی را با لبنیاتی مثل شیر به پایان برسانید زیرا لبنیات به از بین بردن اسید ها کمک می کند.
• اگر آدامس می جوید، حتما آدامس های فاقد قند بجوید. اینکار را می توانید دقیقا بعد از اتمام غذا انجام دهید تا به شستشو دهان و کاهش اسیدیته آن کمک کند.
• تا یکساعت بعد از غذا مسواک نزنید. تا نیم ساعت بعد از مسواک زدن نیز از مصرف نوشیدنی و غذا اجتناب کنید.
• دندان های خود را در شبانه روز دست کم 2 بار مسواک بزنید؛ یکبار قبل از خواب و بار دیگر در ابتدای صبح.
• کودکان تا سن سه سال باید از یک خمیر دندان خوب با سطح فلوراید حداقل 1000ppm استفاده کنند. کودکان سه سال به بالاتر نیز باید از خمیردندانی استفاده کنند که حاوی  1350ppm تا 1500 ppm فلوراید است.

درمان فرسایش مینای دندان

فرسایش دندان همیشه نیاز به درمان ندارد. با معاینات منظم و مشاوره، تیم دندانپزشکی شما می تواند از بدتر شدن مشکل و فرسایش بیشتر جلوگیری کند. اگر دندان نیاز به درمان دارد، برای جلوگیری از حساسیت باید از مینای دندان و عاج زیر آن محافظت کنید. درمان های رایج برای تحلیل مینای دندان، باندینگ دندان و پرکردن ساده دندان هستند با این حال در موارد شدید احتمالا نیاز به روکش دندان یا ونیر دندان دارید.

هزینه درمان فرسایش مینای دندان چقدر است؟

بسته به نوع درمانی که نیاز دارید، هزینه درمان فرسایش مینای دندان متفاوت خواهد بود. اما مهم است که در مورد تمام گزینه های درمانی با تیم دندانپزشکی خود صحبت کنید و قبل از شروع درمان، برآوردی کتبی از هزینه دریافت کنید.