آیا تا به حال به اهمیت سلامت لثه ها فکر کرده اید؟ لثه‌ها، پشتوانه‌ا ی برای دندان ها و سازندگان اصلی لبخند‌های خوب و روشن هستند. به همین دلیل، مراقبت از سلامت لثه ها به عنوان یکی از اولین قدم ها در جهت حفظ سلامت دهان و دندان بسیار حائز اهمیت است. در این مقاله ما به دنبال کشف علل، علائم و راه های پیشگیری و درمان بیماری لثه هستیم.
بنابراین با ما همراه باشید تا با ابعاد مختلف بیماری لثه آشنا شده و به یادگیری راه هایی بپردازیم که می توانند به ما در حفظ سلامتی دهان و لبخندی چشم نواز کمک کنند.
بیماری لثه چیست؟
بیماری لثه، اصطلاحی نیست که به یک بیماری خاص اشاره داشته باشد. بلکه یک طیف از مشکلات پیچیده با علائم مشابه را شامل می شود. این مشکلات، که به نام “بیماری های لثه” هم شناخته می‌شوند، در سرتاسر جهان وجود دارد و افراد مختلف با ورم، زخم‌ها یا حتی عفونت های بافت لثه روبه رو می شوند.
مشکلات مربوط به لثه در بزرگسالان بسیار رایج تر است و در افرادی که به طور منظم به دندانپزشکی برای چکاپ های معمول مراجعه نمی کنند بیشتر دیده می شود.
علائم بیماری لثه چیست؟
در صورتی که در مراحل ابتدایی این بیماری تشخیص داده شود، امکان درمان بیماری های لثه با مراجعه به دندانپزشک وجود دارد. ممکن است این سوال برای شما مطرح شود که از کجا بفهمیم بیماری لثه داریم؟ در پاسخ باید بگوییم اگر با نشانه های خطرناک بیماری لثه که در ادامه به آن اشاره می کنیم رو به رو شدید، ضروری است تا به منظور درمان بیماری لثه به دندانپزشک خود مراجعه نمایید.
بوی بد دهان
با وجود اینکه در برخی مواقع، دهان بوی نامطبوعی دارد، اما اگر بوی بد دهان دائمی باشد و بهبود نیابد، ممکن است نشانه ای از بیماری لثه باشد. وقتی باکتری ها به زیر بافت لثه نفوذ می کنند و در جایی که مسواک و نخ دندان نمی توانند به آن ها دسترسی داشته باشند، بوی نامطبوع دهان شکل می گیرد.
تغییرات در ترتیب دندان ها
گاهی اوقات، افراد به تغییراتی در ترتیب دندان ها خود پی می برند، مانند فاصله هایی که قبلا وجود نداشته اند یا دندان های جلویی که به جلو یا به عقب رفته اند؛ این تغییرات می توانند نشانه هایی از بیماری لثه باشند.
تشکیل جرم دندان
جرم دندان، یک لایه چسبنده است که روی دندان ها شکل می گیرد، ممکن است به شکل سفید یا زرد مشاهده شود. این جرم با مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان از بین نمی رود و نیاز به جرم گیری دندان توسط دندانپزشک دارد.
لثه های قرمز یا متورم
لثه‌های قرمزو پف کرده می توانند علائم ورم لثه باشند. این وضعیت نیاز به درمان دارد تا جلوی پیشرفت التهاب لثه گرفته شود. در حالت جدی تر، ممکن است عقب نشینی لثه اتفاق بیفتد و یک فضای آلوده شده ایجاد شود.
خونریزی لثه
اگر پس از مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان، خون در دهان مشاهده می کنید، این ممکن است نشانه ای از مشکلاتی در لثه باشد. خونریزی پس از تمیز کردن دهان، به ویژه پس از مسواک زدن یا خوردن غذا، نمایانگر ورم لثه می‌باشد. ورم لثه به عنوان یک شکل خفیف از بیماری لثه است که باعث خونریزی لثه می شود.
حساسیت دندان ها
حساسیت دندان ها نشانگر این موضوع است که فشار زیادی به دندان ها وارد شده یا بیماری لثه در حال پیشرفت است. در صورتی که با حساسیت دندان ها روبرو شدید، بهتر است با دندانپزشک خود مشورت کنید.
ساییدگی یا سایش دندان ها
اگر در طی خواب یا بیداری دندان هایتان را به یکدیگر فشار داده یا اصطلاحا دندان قروچه دارید، ممکن است در معرض خطر ابتلا به بیماری های لثه قرار بگیرید. این عادت ها می توانند بافت‌های پشتیبان دهان را تحت فشار قرار داده و به نابودی آن ها منجر شوند.
تحلیل لثه
تحلیل لثه به وضعیتی اشاره دارد که در آن ضخامت بافت لثه کاهش یافته و خط لثه از موقعیت طبیعی اش به عقب کشیده می شود. این اتفاق باعث نمایان شدن ریشه های دندان ها می شود، که می تواند برای سلامت دهان و دندان ها بسیار خطرناک و آسیب زا باشد. این وضعیت، فضای موردنیاز برای فعالیت باکتری ها و ایجاد عفونت را ایجاد می کند. تحلیل لثه ممکن است منجر به از بین رفتن بافت لثه شده و حتی به افتادن دندان منجر شود.
دندان لق
برای بزرگسالان، داشتن دندان های لق مسئله عجیبی است. اگر احساس می کنید دندان‌هایتان زمانی که با زبان به آن ها می‌زنید یا با انگشت لمس می کنید، تکان می خورند، این ممکن است نشانه ای از شدت بیشتر بیماری التهاب لثه باشد.
👌 این مطلب را حتما بخوانید:
علت بیماری لثه چیست؟
از جمله مهم ترین و اصلی ترین علل ایجاد بیماری لثه عبارتند از:
وجود جرم و باکتری در دهان و لثه
یکی از اصلی ترین دلایل ایجاد بیماری های مربوط به لثه، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان است. این امر منجر به تشکیل جرم و باکتری در دهان و دندان می شود. به‌طور کلی، بیشترین عامل بروز پوسیدگی و التهاب لثه در اکثر افراد جرم ها و باکتری هایی است که باعث آسیب به دندان می شوند. در شرایطی که بهداشت دهانی و دندانی رعایت نشود، پلاک باکتریایی تشکیل شده و روی دندان ها و لثه ها جمع می شود.
استعمال سیگار
عامل دومی که به منجر به انواع مشکلات لثه می شود، استعمال دخانیات است. این امر منجر به بروز پوسیدگی دندان و بروز انواع بیماری های لثه، زردی دندان ها، سرطان دهان و … می شود. همانطور که می دانیم، کشیدن سیگار علاوه بر ایجاد مشکلات دهان و دندان، منجر به بروز بیماری های مختلفی اعم از بیماری های قلبی، ریوی و … می شود.
عوامل ژنتیکی و تغییرات هورمونی
عامل دیگری که به ایجاد بیماری لثه می انجامد، عوامل ژنتیکی و تغییرات هورمونی در زنان است. طبق مطالعات بالینی، ژنتیک تا حدودی در تشکیل بیماری های لثه در زنان نقش دارد. علاوه بر این، تغییرات در سطوح هورمونی نیز ممکن است باعث ایجاد این بیماری شوند. به عنوان مثال، در دوران بارداری به دلیل افزایش هورمون هایی نظیر استروژن و پروژسترون، تورم و قرمزی لثه ها دیده می شود. لذا در این موارد، به بهداشت دهان و دندان های خود بیشتر توجه کنید.
دیابت
دیابت یکی از بیماری هایی است که تاثیرات منفی خود را به تدریج بر تمامی اجزای بدن اعم از دندان ها و لثه ها نشان می دهد. این بیماری می تواند علاوه بر اثرات شناخته شده، به تنهایی منجر به ایجاد بیماری های لثه و حتی افتادن دندان ها شود. اگر دچار دیابت هستید، به بهداشت دهان و دندان های خود وسواس تر باشید.
جرم فوق لثه ای و جرم زیر لثه ای
- جرم فوق لثه ای: این جرم روی تاج بالینی دندان تشکیل می شود و با چشم قابل مشاهده است. معمولاً در پشت دندان های قدامی فک پایین و سطح بیرونی دندان‌های کرسی فک بالا شیوع دارد.
- جرم زیر لثه ای: این جرم می تواند به زیر لبه آزاد لثه نیز برسد و ممکن است یک یا چند دندان را دربرگیرد. جرم زیر لثه ای تنها با دستگاه های دندانپزشکی تشخیص داده می شوند.
جرم ترکیبی
پلاک یا جرم ترکیبی از مواد آلی، مواد معدنی و آب تشکیل شده است. زمان تشکیل جرم به عوامل موضعی و عوامل رفتاری بیمار بستگی دارد، مانند مصرف سیگار و بهداشت دهانی نامناسب. عواملی که خطر ابتلا به بیماری لثه را تشدید می‌کند، شامل مشکلات آناتومی دندان ها، کیفیت ترمیم ها و روکش های دندانی است.
درمان ریشه
درمان ریشه دندان ممکن است با بعضی مشکلات مثل سوراخ شدن دندان ها یا شکست درمان ریشه همراه باشد که می تواند منجر به تخریب بافت های لثه شود.
درمان‌های ترمیمی
حین انجام کارهای ترمیمی ممکن است آسیب هایی به بافت لثه وارد شود. بستن گیره بر روی دندان ها و قرار دادن وج یا برخورد فرز توربین در زمان تراش دندان ها باعث آسیب به بافت لثه می شود.
درمان‌های ارتودنسی
درمان های ارتودنسی ممکن است باعث مشکلات لثه ای شوند بنابراین بهتر است به درمان بیماری لثه قبل از ارتودنسی بپردازید.
کشیدن دندان عقل
در بیماری لثه کشیدن دندان عقل در بیشتر اوقات باعث ایجاد یک ضایعه در پشت دندان مولر دوم می شود. از طرف دیگر، عدم کشیدن دندان هایی که به طور ناقص رویش یافته اند نیز باعث تجمع پلاک دندانی در پشت دندان مولر دوم می شود.
اکلوژن غیر طبیعی
قرارگیری نامنظم دندان ها باعث تجمع مواد غذایی و باکتری های بیشتر در بین دندان ها می شود. ریشه دندان هایی که خارج از قوس دندانی هستند، به مرور دچار تحلیل لثه می شوند و مشکلات لثه ای را در بیماران افزایش می دهند. در بیماران مبتلا به تنفس دهانی و باز بودن دندان ها از هم (اپن بایت) نیز مستعد بیماری لثه می باشند. عدم جایگزینی دندان های از دست رفته باعث چرخش یا حرکت دندان های مجاور شده و مشکلات لثه ای را افزایش می دهد.
استرس و اضطراب
استرس نه تنها به روان انسان آسیب می‌زند بلکه ممکن است منجر به بروز بیماری های جسمی نیز شود. به همین دلیل می توانیم بگوییم که استرس و اضطراب یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار در ایجاد مشکلات لثه است که تعادل طبیعی را به خطر می اندازد. علاوه بر این، استرس می تواند فرآیند مبارزه با عفونت های مرتبط با ورم لثه را دشوارتر کند.
مصرف غذاها و نوشیدنی های اسیدی
علاوه بر تمامی دلایل بیان شده، علت دیگری نیز وجود دارد که مسبب ایجاد انواع مشکلات مربوط به لثه است و آن مصرف بیش از حد غذاها و نوشیدنی های اسیدی است. مصرف این مواد غذایی و نوشیدنی ها، به مینای دندان آسیب زده و موجب حساسیت و یا پوسیده شدن دندان ها می شود.
درمان بیماری لثه
اگر بیماری لثه به سرعت تشخیص داده شود، درمان آن به راحتی امکان پذیر است. اغلب با رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان، استفاده از دهانشویه و جرمگیری دندان ها، التهاب لثه بهبود می یابد. در مواردی که به موقع به پزشک مراجعه نشود و این بیماری پیشرفت کند، ممکن است نیاز به درمان با آنتی بیوتیک، جراحی لثه و در برخی مواقع حتی پیوند لثه و خارج کردن دندان وجود داشته باشد.
اگر بیماری لثه را به موقع درمان نکنیم، چه اتفاقی می‌افتد؟ درمان به موقع موجب پیشگیری از عوارض جانبی دیگر می شود. اگر بیماری لثه درمان نشود، گسترش آن ادامه می یابد و تأثیراتش را بر روی دندان ها، استخوان فک و بافت های اطراف نشان می دهد. عوارض عدم درمان به موقع این بیماری شامل:
- آبسه یا عفونت لثه
- پریودنتیت (نوع پیشرفته تر بیماری لثه و تخریب استخوان فک)
- دهان خندقی (شرایطی که در آن عفونت باکتریایی سبب تشکیل زخم در لثه می شود)
علاوه بر اینکه این عوارض در داخل دهان ایجاد می‌شوند، تحقیقات نشان داده اند که انواع بیماری لثه با بیماری های دیگر در بدن ارتباط دارند. این بیماری ها شامل بیماری های قلبی-عروقی مانند سکته قلبی و سکته مغزی هستند. همچنین، گزارش ها نشان داده اند که بیماری های لثه ممکن است تاثیرات جدی بر روی سلامت ریه داشته باشد.
راه های پیشگیری از بیماری لثه
بهترین راه برای جلوگیری از ابتلا به این مشکل، اقدامات پیشگیرانه است. باید به بهداشت دهان و دندان های خود به دقت توجه کنید. یعنی دو بار در روز مسواک بزنید، از نخ دندان استفاده کنید و به طور دوره ای به دندانپزشک جهت معاینه مراجعه کنید. همچنین، عواملی که باعث به وجود آمدن التهاب می شوند، را کنترل نمایید:
- به استراحت کافی بپردازید و از تنش ها پرهیز کنید، زیرا تنش می تواند سیستم ایمنی را نسبت به بیماری ها ضعیف کند.
- از استعمال سیگار و مصرف الکل خودداری کنید.
- مصرف قندها و کربوهیدرات ها را محدود کنید.
- در دوره های ارتودنسی و درمان های مشابه، به بهداشت دهان و دندان خود بیشتر از پیش توجه کنید، زیرا تجمع پلاک در این زمان به میزان بیشتری رخ می دهد.
درمان عفونت لثه در خانه
برای درمان خانگی التهاب لثه می توان از روش های زیر استفاده کرد:
- استفاده از آب نمک: غرغره با آب نمک می تواند در بهبود لثه های ملتهب مفید باشد. آب نمک دارای خواص ضدعفونی کننده طبیعی است که به بدن کمک می کند تا خودش را بهبود بخشد. این روش می تواند التهاب را تسکین دهد، به کاهش درد کمک کند، باکتری ها را نابود کند، ذرات غذایی را حذف کند و بوی بد دهان را از بین ببرد.
- استفاده از آبلیمو: استفاده از آبلیمو به عنوان دهانشویه می تواند در کاهش پلاک دندان موثرتر از دهانشویه های دیگر باشد.
- دهانشویه روغن درخت چای: دهانشویه با روغن درخت چای برای کاهش ورم لثه نتایج مثبتی دارد.
سوالات متداول
پریودنتیست ها پزشکان دندانپزشکی هستند که در زمینه پیشگیری، تشخیص و درمان بیماری‌های پریودنتال (بیماری ها و التهابات لثه) فعالیت می کنند و همچنین تخصص در کاشت دندان دارند.
اگر نگران رفع سفیدی، بهبود بوی دهان و کاهش میکروب هایی که باعث التهاب لثه و دندان می شوند هستید، دهانشویه های مراقبت کامل بهترین انتخاب برای شما هستند. این دهانشویه ها علاوه بر فلوراید حاوی ترکیبات دیگری مانند دی اکسید کلر و کلرید ستیل پیریدینیوم نیز هستند.
آبسه دندان؛ از علت تا روش درمان فوری آن
با سریع ترین روش های سفید کردن دندان آشنا شوید
درمان سه سوته دندان درد؛ چطور ممکن است؟
